هنگام بارداری، خطر ابتلا به عفونت ادراری بهخصوص در هفتههای 6 و 24 بارداری افزایش مییابد. در طول حاملگی، دستگاه ادراری شما به دلیل تغییرات زیادی که بهطور طبیعی در بدن رخ خواهد داد، تغییرات زیادی خواهد داشت. بهواسطه وجود باکتریها در پوست، مقعد و واژن، احتمال مبتلا شدن به عفونت دستگاه ادراری وجود دارد. آزمایش ادرار و یا کشت ادرار میتواند، عفونت دستگاه ادراری (UTI) را در طول بارداری مشخص سازد. اگر بهدرستی تحت درمان قرار بگیرید، جنین شما تحت تأثیر قرار نمیگرد. اما اگر مراقبتهای لازم را انجام ندهید، ممکن است به عفونت کلیوی مبتلا شوید، درنتیجه خطر زایمان زودرس و کاهش وزن نوزاد هنگام تولد افزایش مییابد.
محیط دستگاه ادراری برای رشد باکتریها مساعد است. اگر به علائم عفونت دستگاه ادراری مبتلا شدید، برای جلوگیری از هرگونه عارضه نامطلوبی با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. خوشبختانه این عفونت رایج بهراحتی درمان میشود، درنتیجه سلامتی شما تضمین شده و علائمتان کاهش خواهد یافت. اگر پزشک وجود عفونت دستگاه ادراری را در شما تشخیص دهد، احتمالاً آنتیبیوتیک ایمن بارداری را برای 7 تا 14 روز تجویز میکند تا باکتریها از بین بروند. باید دوره کامل توصیه شده را مصرف کنید، حتی اگر میانه درمان علائم شما بهبود یافته و یا برطرف شوند، همچنین سعی کنید به مقدار کافی آب بنوشید.
علل
رحم درست در بالای مثانه واقع شده است. همانطور که مراحل بارداری طی میشود، رحم رشد میکند و سنگین میشود. هنگام بارداری، بدن مقدار بیشتری هورمون پروژسترون آزاد میکند. این امر باعث کاهش توده عضلانی رحم شده و آن را متسع میکند. درنتیجه، عبور ادرار از مجاری ادراری دشوارتر میشود. افزایش وزن و حجم رحم میتواند از عبور ادرار از مثانه جلوگیری کند، این وضعیت میتواند احتمال ابتلای به عفونت دستگاه ادراری را در دوران بارداری افزایش دهد. همچنین، هنگام بارداری توده عضلانی مثانه کاهش مییابد و ضعیفتر میشود، به همین دلیل ممکن است مثانه قادر به تخلیه کامل ادرار نباشد. این بدان معنی است که تقریباً، هر بار که خانم باردار اقدام به دفع ادرار میکند، مقدار کمی ادرار در مثانه او باقی میماند. همچنین، در طول بارداری خانمها بیشتر در معرض بیماری رفلاکس یا بازگشت ادراری قرار دارند. این وضعیت باعث میشود تا مقداری از ادرار از طریق مجرای ادراری به سمت کلیهها رو به بالا حرکت کند و از بدن خارج نشود.
در اثر همه موارد فوق، دفع ادرار از دستگاه ادراری دشوارتر میشود. این شرایط زمینه را برای رشد باکتریها و عفونت اجزاء دستگاه ادراری مساعد میکند. اگر خانمی به بیماری بازگشت ادرار مبتلا شده باشد، باکتریها راحتتر میتوانند به سمت کلیه حرکت کنند و وارد آن شوند. همچنین، در زمان بارداری به دلیل افزایش میزان گلوکز در ادرار، میزان اسیدی بودن ادرار نسبت به زمانهای دیگر کاهش مییابد، این وضعیت به رشد باکتریها بیشتر کمک میکند.
نشانههای عفونت ادراری بارداری
در زیر برخی از نشانهها و علائم عفونت مجاری ادراری و یا (UTI) در بارداری ذکر شده است:
- احساس درد، سوزش یا ناراحتیهای دیگر هنگام ادرار کردن یا احساس فشار برای تخلیه ادرار.
- افزایش میزان تعداد دفعات دفع ادرار نسبت به زمان قبل، گاهی اوقات حجم ادرار به میزان قابلتوجهی کاهش مییابد.
- احساس مکرر نیاز به دفع فوری ادرار.
- هنگام تخلیه ادرار بیمار متوجه وجود خون یا ترشحات مخاطی در ادرار میشود.
- ممکن است در اطراف ناحیه مثانه درد، حساسیت به لمس یا حتی حس فشار وجود داشته باشد.
- نیاز به ادرار کردن بسیار فوری و مکرر که اغلب باعث میشود بیمار جهت تخلیه ادرار در اواسط شب از خواب بیدار شود.
- کدر شدن ادرار و گاهی اوقات وجود بوی تند و متعفن در ادرار.
- علاوه بر نیاز مکرر به دفع ادرار، ممکن است بیمار علائم دیگری نیز داشته باشد، مانند: تب، لرز، عرق زیاد و بیاختیاری ادرار بهنحویکه ممکن است بدون کنترل بیمار مقداری ادرار از مجاری او خارج شود.
- همچنین ممکن است بیمار درد شدیدی در شکم خود حس کند . درصورتیکه عفونت گسترش یافته و جدیتر باشد ممکن است بیمار در ناحیه کمر نیز درد شدیدی تجربه کند.
- احساس درد هنگام رابطه جنسی
درمان
هنگام بارداری، پزشک راههای زیر را برای درمان عفونت دستگاه ادراری (UTI) توصیه میکند:
- احتمالاً پزشک مصرف یک دوره آنتیبیوتیک را پیشنهاد میکند تا از گسترش عفونت جلوگیری کرده و آن را مهار کند.
- درمان عفونت دستگاه ادراری در دوران بارداری بهشدت عفونت بیمار و سلامت کلی او بستگی دارد، پزشک داروهایی را برای حدود سه تا هفت روز تجویز میکند.
- در بیشتر موارد علائم عفونت دستگاه ادراری بیمار در سه روز پس از مصرف آنتیبیوتیکها از بین میرود. حتی اگر بیمار احساس کند که بهبود یافته است، نباید مصرف آنتیبیوتیکها را قطع کند تا دوره توصیه شده پزشک به اتمام برسد. اکثر آنتیبیوتیکهایی که پزشک در طول بارداری برای درمان عفونت دستگاه ادراری تجویز میکند، برای بارداری بیخطر هستند، پس نگران این موضوع نباشید.
- پسازآنکه دوره درمان عفونت دستگاه ادراری به اتمام رسید، پزشک بهطور منظم بیمار را بررسی و آزمایش میکند تا اطمینان یابد خطر عفونت رفع شده است.
- در صورت عفونت کلیهها، پزشک ممکن است بیمار را بستری کند، همچنین در صورت لزوم ممکن است تزریق آنتیبیوتیک بهصورت داخل وریدی را تجویز کند.
- همچنین بررسی خواهد شده که آیا جنین بیمار تحت تأثیر قرار گرفته است یا نه.
پیشگیری
درحالیکه هیچ راهی مطمئنی برای جلوگیری از عفونت ادراری در دوران بارداری وجود ندارد، اقداماتی وجود دارد که با رعایت آنها، زنان باردار میتوانند شانس ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را کاهش دهند. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت ادراری اقدامات زیر را انجام دهید:
- اطمینان حاصل کنید که به میزان کافی آب مینوشید، حداقل هشت تا ده لیوان آب در روز بنوشید.
- هر بار نیاز به دفع ادرار دارید، به دستشویی بروید و ادرار خود را نگه ندارید. همچنین هر بار که جهت دفع ادرار به دستشویی میروید سعی کند مثانه را بهطور کامل تخلیه نمایید.
- هر وقت دفع مدفوع دارید، برای تمیز کردن خود، کاغذ توالت را از سمت جلو به سمت عقب بکشید و هرگز از سمت عقب به سمت جلو خود را تمیز نکنید. تمیز کردن خود از سمت جلو به سمت عقب باعث میشود شانس ورود باکتریهای ناحیه مقعد به دستگاه ادراری کاهش یابد.
- همیشه ناحیه تناسلی خود را تمیز نگه دارید و اطمینان حاصل کنید که محیط آن خشک باشد، زیرا باکتریها در مناطق مرطوب رشد میکنند. میتوانید هر بار که از دستشویی استفاده میکنید، از آب تمیز و صابون ملایم برای تمیز کردن خود استفاده کنید.
- قبل از اینکه مقاربت جنسی داشته باشد و بعد از آن، همیشه ناحیه تناسلی را با آب معمولی و صابون ملایم تمیز کنید.
- برای پاک کردن ناحیه تناسلی، بهویژه هنگامی که باردار هستید، از صابون قوی یا معطر استفاده نکنید. صابون قوی و یا بهشدت معطر میتواند باعث تحریک مجرای ادرار و ناحیه تناسلی شود، این امر میتواند محیط را برای رشد باکتریها مساعد کند.
- سعی کنید هر روز یک لیوان آب کرنبری بنوشید تا شانس مبتلا شدن به عفونت دستگاه ادراری کاهش یابد. قبل از اینکه اقدام به چنین کاری کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. آب کرنبری میتواند میزان باکتری بدن خانمها را کاهش دهد، همچنین از ورود و رشد باکتریهای جدید به دستگاه ادراری جلوگیری به عمل میآورد. بااینحال، نوشیدن آب کرنبری تنها بهعنوان یک عامل بازدارنده و بهعنوان یک اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت دستگاه ادراری مؤثر است، اگر فردی در حال حاضر به عفونت دستگاه ادراری مبتلا باشد، نوشیدن آب کرنبری نمیتواند عفونت او را از بین ببرد.