ویار بارداری یکی از عوارض شایع بارداری است که در هنگام صبح و بیدار شدن از خواب، بیشترین شدت را دارد و معمولا با گذشت زمان در طی روز به تدریج بهتر میشود. البته حالت تهوع ممکن است در هر ساعتی از روز پیش بیاید و یا ممکن است در تمام طول روز به همان شدت اولیه ادامه داشته باشد. شدت تین علائم نیز در هر یک از زنان متفاوت است. در پزشکی به ویار بارداری، حالت تهوع و استفراغ گفته میشود. سهچهارم زنان در سهماهه اول بارداری دچار حالت تهوع و استفراغ میشوند و نیمی از آنها تنها حالت تهوع دارند.
حتی داشتن حالت تهوع خفیف نیز، آزاردهنده است و موجب ناراحتی و ناتوانی مادر در انجام کارهای روزمره میشود. در مورد علائم خود با پزشک صحبت کنید و در مورد چگونگی کنترل آنها از او مشورت بگیرید.
قطعا بارداری یک دورهی شگفتانگیز و دوستداشتنی است؛ البته اگر علائم آزاردهنده مانند ویار بارداری را نادیده بگیریم. در حدود 70 درصد از زنان در اوایل بارداری خود دچار حالت تهوع و نیمی از آنها دچار استفراغ میشوند. این مشکل بسیار شایع است اما شرایط هر یک زنان در این مورد کاملا متفاوت است. بسیاری از زنان در تمام طول روز احساس تهوع دارند، برخی عصرها حالت تهوع دارند و برخی اگر خواب کافی نداشته باشند دچار حالت تهوع میشوند.
اگر تهوعهای صبح به صبح در بارداری شما را آزار میدهد میتوانید با مراجعه به کلینیک از راهنمایی متخصصان مربوطه استفاده کنید.
حالت تهوع معمولا از هفته ششم بارداری آغاز میشود البته در برخی زنان ممکن است از هفتهی چهارم آغاز شود و طی ماه بعدی شدت میگیرد. در حدود نیمی از زنان که به ویار بارداری و حالت تهوع مبتلا میشوند، از هفتهی 14 بارداری بهبود پیدا میکنند. در مورد سایرین، بهبودی این علائم ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد و همچنین ممکن است در دورههایی از بارداری مجددا عود کند.
آیا داشتن حالت تهوع در کل دوره بارداری عادی است؟
البته این موضوع غیرعادی نیست و در برخی زنان رخ میدهد. عده کمی از زنان تا سهماهه دوم و حتی سوم بارداری همچنان ویار دارند. اگر این موضوع شما را آزار میدهد حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید و از او کمک بخواهید. داشتن حالت تهوع موجب کلافگی و ناراحتی مادر میشود و در مواردی که شدید باشد باعث بیآبی بدن و کم شدن وزن طبیعی میشود.
علت بروز حالت تهوع و استفراغ در بارداری چیست؟
پزشکان به طور قطع نمیدانند که چه عاملی موجب بروز حالت تهوع در بارداری میشود اما احتمالا ترکیبی از عوامل مختلف و تغییرات بسیاری که در این دوره در بدن زن ایجاد میشود، موجب بروز حالت تهوع میشود. برخی از عوامل احتمالی عبارتند از :
- هورمون HCG : این هورمون در ماههای اول بارداری به سرعت افزایش پیدا میکند. البته مشحص نیست که این هورمون چگونه موجب بروز حالت تهوع میشود اما از آنجایی که شدت گرفتن حالت تهوع درست با افزایش این هورمون رابطه مستقیم دارد، تصور میشود که این هورمون در بروز حالت تهوع تاثیر دارد.
- استروژن. استروژن نیز یکی دیگر از هورمونهایی است که ترشح زیاد آن با بروز حالت تهوع میتواند مرتبط باشد.
- افزایش قدرت بویایی و حساسیت به بوها: ممکن است زمانی که شخص باردار میشود حتی بوی غذایی که از چند خانه آنطرفتر میاید را میشنود و برایش ناخوشایند است. برخی از عطرها و ادکلنهای خاص نیز موجب تحریک دستگاه گوارش میشوند. برخی از محققان معتقدند این به خاطر افزایش هورمون استروژن است اما در این مورد مطمئن نیستند.
- حساسیت معده. در برخی از زنان، بر اثر تغییرات ایجاد شده در دوران بارداری، معده بسیار حساس میشود برخی از محققین نیز معتقدند که وجود میکروب هلیکوباکتری در معده موجب بروز حالت تهوع و استفراغ میشود.
- استرس: محققان معتقدند که به خاطر واکنش غیرعادی به استرس، برخی از زنان در دوران بارداری مستعد داشتن حالت تهوع و استفراغ هستند. البته این نظریه به طور قطعی تایید نشده است. اگر شما به طور مرتب حالت تهوع و استفراغ دارید، قطعا بیشتر احساس استرس میکنید.
چگونه مشکل حالت تهوع را برطرف کنم؟
اگر حالت تهوع شما خفیف است، انجام برخی درمانهای سادهی خانگی برای شما کفایت میکند. در غیر این صورت، پزشک داروهای ایمن و موثری را برای شما تجویز میکند. بسیاری از توصیههایی که در ادامه آمدهاند، به طور کاملا قطعی تایید و اثبات نشدهاند اما اغلب افراد معمولا آنها را توصیه کرده و بسیاری نیز از آن نتیجه گرفتهاند.
- بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید. این کار موجب کشند شدن روند هضم غذا میشود.
- در طول روز به صورت مرتب میان وعدههای کوچک بخورید تا معده شما هیچ وقت حالی نباشد. غذاهایی با پروتئین بالا و کربوهیدراتهای پیچیده میتوانند برای شما بیشتر مفید باشند. به هر حال، هر غذایی که انتخاب میکنید، آن را به آرامی بجوید و بخورید.
- در کنار رختخواب خود غذای سادهای مانند بیسکوئیت بگذارید. زمانی که از خواب بیدار میشوید چند تکه بیسکوئیت بخورید و 20 تا 30 دقیقه صبر کنید و سپس از جای خود بلند شوید. در نیمههای شب که با حالت تهوع از خواب بیدار میشوید نیز خوردن بیسکوئیت به شما کمک میکند.
- صبحها به آرامی از جای خود بیدار شوید. به جای آنکه به طور ناگهانی از رختخواب بلند شوید، در ابتدا چند دقیقه بنشینید و سپس بلند شوید.
- از خوردن غذاهایی که حالت تهوع شما را تحریک میکند خودداری کنید. اگر تقریبا همهی غذاها موجب حالت تهوع شما میشوند، میتوانید در این دوره از بارداری خود تنها غذاهایی که اشتهای شما را باز میکنند بخورید؛ حتی اگر این غذاها یک رژیم متعادل را تشکیل نمیدهند.
- اگر بوی غذا شما را اذیت میکند، سعی کنید غذاهای سرد که همدما با دمای اتاق هستند بخورید. غذای سرد طبیعتا بوی کمتری نیز دارد.
غذاهای چرب نخورید چرا که هضم آنها بیشتر طول میکشد. همچنین بهتر است از خوردن غذاهای پر از ادویه، اسیدی و غذاهای سرخشده خودداری کنید چرا که سیستم گوارشی شما را تحریک میکنند .
- بعد از غذا خوردن مسواک بزنید و دهان خود را بشویید.
- سعی کنید بین وعدههای غذایی خود تا جای ممکن مایعات بنوشید اما توجه کنید که در یک مرتبه، مقدار زیادی نوشیدنی را یک جا نخورید. این کار موجب میشود معده شما پر شود و احساس گرسنگی نکنید و غذای کافی نخورید. بهترین روش این است که در تمام طول روز به صورت مرتب به صورت جرعهجرعه آب و مایعات بنوشید تا بدون سیر کردن خود، آب کافی را به بدن خود برسانید. رنگ ادرار شما نشان میدهد که شما مایعات کافی مصرف میکنید یا خیر. اگر رنگ ادرار شما زرد تیره است، این نشان میدهد که شما مایعات کافی مصرف نکردهاید.
خوردن نوشیدنیهای سرد و گازدار ممکن است راحتتر باشد و موجب بالا آوردن نشود. اگر این کار به شما کمک میکند، چند جرعه نوشیدنی گازدار بنوشید. برای برخی زنات، نوشیدنیهای ترش مانند لیموناد، خوشایندتر است. اگر پیش از این، استفراغ زیاد کردهاید، بهتر است یک نوشیدنی ورزشی که حاوی گلوکز، نمک و پتاسیم است بنوشید تا الکترولیتهای بدن شما جایگزین شود.
- حواستان به عواملی غیر از غذا که موجب تحریک حالت تهوع میشود نیز باید باشد. برای مثال هوای گرم و مرطوب و گرفته، بوی تند عطر، بوی دود و حتی دیدن برخی تصاویر خاص مانند نورهای چشمکزن؛ میتواند موجب تحریک حالت تهوع شود.
- کمی بیرون راه بروید یا در و پنجرهها را باز کنید تا هوای تازه استشمام کنید.
- ریلکس باشد و هر زمان که میتوانید کمی چرت بزنید. اگر خسته باشید، حالت تهوع شما بدتر میشود.
- دیدن یک برنامه تلویزیونی شاد یا ملاقات با دوستان، از استرس شما کم میکند و ذهن شما را از مشکل ویارتان منحرف میکند.
- ویتامینها و مکمل ه را همراه با غذا یا درست قبل از خوابیدن مصرف کنید. همچنین میتوانید از پزشک خود سوال کنید که در صورت امکان مکملها یا ویتامینهای شما حداقل برای سهماهه اول بدون آهن باشد تا موجب تحریک حالت تهوع شما نشود. اگر حتی با حذف آهن همچنان حالت تهوع شما شدی است از پزشک خود سوال کنید که در صورت امکان موقتا مصرف ویتامین و مکملها را متوقف کنید. در این زمان میتوانید برای کاهش خطر بروز اختلالات لوله عصبی برای کودک از فولیکاسید استفاده کنید.
- برخی مادران به تاثیر زنجبیل در بهبود ناراحتی معده و حالت تهوع ایمان دارند. میتوانید مقداری زنجبیل تاره یا خشک شده را در آب جوش بریزید و دم کنید تا چایی زنجبیل درست کنید. خوردن آبنبات زنجبیلی نیز میتواند مفید باشد. در مورد مصرف کپسولهای حاوی پودر زنجبیل احتیاط کنید. هرچند ممکن است این کپسولها کمی حال شما را بهبود دهند اما مشخص نیست که این پسولها حاوی چه میزان مواد موثر فعال هستند. قبل از مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید.
- برخی زنان اظهار میکنند که خوردن چایی نعناع یا مکیدن آبنبات نعنایی بعد از غذا بهبود علائم آنها کمک کرده است.
- یک نوار فشاری مچ دست تهیه کنید. این نوار نرم کتانی در داروخانهها موجود است. زمانی که شما آن را دست میکنیدف بر روی یک مقطع خاص بر روی مچ دست فشار وارد میشود. این وسیلهی ساده و گران برای کاهش حالت تهوع بر روی آب و دریازدگی طراحی شده و برخی معتقدند که برای ویار زنان حامله نیز مفید است. البته محققان معتقدند که تاثیرات این مچبند احتمالا تنها روانی است و مانند شب دارو عمل میکند.
- می توانید به یک متخصص طب سوزنی که در درمان ویار بارداری تجربه دارد مراجعه کنید.
می توانید از پزشک خود در مورد استفاده از روش آکوستیمولیشن (acustimulation) سوال کنید. در این روش با کمک دستگاهی، قسمت خاصی از مچ دست با جریان الکتریکی تحریک میشود. این دستگاه برای زنان باردار ایمن است البته ممکن است در محل تماس با پوست کمی تحریک پوستی ایجاد کند. هرچند این روش محبوبیت چندانی ندارد اما برخی تحقیقات نشان دادهاند که میتواند تا حدودی موثر باشد.
- روش آروماتراپی را امتحان کنید. برخی از زنان به این موضوع پی بردهاند که بو کردن چیزهایی مانند لیمو، نعناع، یا پرتغال میتواند به رفع ویار کمک کند. شما میتوانید یک یا دو قطره از عصاره ماده مورد نظر را به دستمال خود بزنید و دستمال را همراه خود داشته باشید و هر جا احساس حالت تهوع کردید دستمال را جلوی بینی خود بگیرید.
آیا دارویی برای درمان حالت تهوع در بارداری هست؟
اگر هیچ کدام از روشهای درمان خانگی موثر نبودند، پزشک میتواند برای حالت تهوع برای شما دارو تجویز کند. هیچ نیازی نیست که شما از ویار حاملگی رنج ببرید و هر طور شده آن را تحمل کنید. نخوردن دارو و تحمل کردن بیشازحد این وضعیت میتواند باعث شود که وضعیت شما بدتر شود.
اگر قصد دارید مجددا باردار شوید، بهتر است قبل از بارداری شروع به خوردن مکملهای مولتیویتامین کنید. این کار میتواند از بروز حالت تهوع شدید در دوران بارداری جلوگیری کند.
اگر آنقدر حالت تهوع داشته باشم که نتوانم هیچ غذایی را در معده خود نگه دارم چه؟
اگر حالت تهوع و استفراغ شما آنقدر شدید است که هیچ غذایی را نمی توانید در معده خود نگه دارید، لازم است به بیمارستان بروید تا مایعات به صورت سرم به شما تزریق شوند. بنابرای در این حالت لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- وزن شما دو پوند یا بیشتر کم شده.
- بعد از هفته 9 بارداری دچار حالت تهوع و استفراغ شدهاید.
- بعد از هفته 20 بارداری همچنان حالت تهوع و استفراغ دارید.
- در استفراغ شما خون وجود دارد.
- زمانی که میایستید احساس سرگیجه دارید.
- علائم بی آبی بدن مانند تیره شدن ادرار و کاهش تعداد دفعات ادرار را دارید.
- علائمی مانند درد شکم، تب، سردرد یا تورم در جلوی گردن را دارید.