استراحت مطلق (شناخته شده بنام محدودیت حرکتی) برای پزشکان متفاوت، معانی متفاوتی دارد؛ از درآوردن پای خود از کفش هر چند ساعت گرفته تا بستری در بیمارستان.
شرایط بخصوصی در بارداری باعث میشود که پزشک شما فعالیتهایتان را کم کند. در حقیقت، گرچه، محدودیت حرکت در بارداری چالشها و حتی مخاطراتی برای سلامت دارد.
استراحت مطلق به معنی استراحت بر تخت در منزل، محدودیت نسبی فعالیت شما، یا تحت نظارت قرار گرفتن در بیمارستان است. اگر میبایست استراحت مطلق داشته باشید، به این معنی است که متخصص زنان و زایمان نگران است که شرایط شما از نگه داشتن جنین تا پایان دوره جلوگیری کند. در حالی که دورهی استراحت مطلق، زندگی روتین شما را بهم میزند ولی برای نگه داشتن جنین تا پایان دوره بارداری کمک کننده است.
انواع استراحت مطلق
استراحت مطلق در یکی از این گروهها قرار میگیرد: استراحت برنامهریزی شده، استراحت مطلق تعدیل شده، استراحت مطلق اکید و استراحت مطلق بیمارستانی. اما پزشکان امروزه از این محدودیتها دوری میکنند در عوض درخواست یکی از این دستهها را براساس شدت عوارض بارداری دارند:
کاهش فعالیتهای خانگی و کاری
بعضی از پزشکان از مادران درخواست کاهش فعالیت روزانه در سه ماههی سوم را دارند و برنامهی منظمی برای استراحت و فعالیتهای محدود مثل نرمش، از پله بالا رفتن و پیادهروی تهیه میکنند. ولی بطور کل کاهش فعالیت بیرون از بیمارستان به معنی این است که مادر هنوز در حرکت است و فعالیتها و کارهای عادی و روزمره را انجام میدهد.
کاهش فعالیت در بیمارستان
بعضی از بیماران نیازمند نظارت مداوم هستند که این به معنی بستری در بیمارستان است. با توجه به طبیعت بیمارستان، مادر مدت زمان بیشتری در تخت سپری میکند. هرچند بخاطر نگرانی در مورد عدم فعالیت طولانی، پزشکان جهت اطمینان از سلامت مادران در طول دورهی بستری فعالیتهای سبک را تجویز میکنند.
شایعترین دلایل تجویز استراحت مطلق
- مسمومیت بارداری : شرایطی خطرناک که شامل ورم، فشارخون بالا و دفع پروتئین در ادرار است.
- خونریزی واژن : ممکن است به علت جفت سرراهی یا دکولمان جفت (جدا شدن زودرس جفت) باشد.
- زایمان زودرس: زایمانی که قبل از ترم شدن جنین شروع شود.
- نارسایی دهانه رحم: دهانهی رحم ضعیفی که ممکن است قبل از موقع باز شود.
- افاسمان سرویکس: نازک شدن سرویکس
- چند قلویی : حمل دو جنین یا بیشتر
- عوارض بارداریهای قبلی: شامل سقط جنین، مردهزایی یا تولد زودرس میشود.
- تکامل ضعیف جنینی
- فعالیتهای مجاز
این وابسته به دلایلی است که دکتر برای مادر استراحت مطلق تجویز کرده است. بعضی از خانمها باید در تخت یا یک مبل راحت استراحت کنند در حالی که بقیه تنها نیاز به فعالیتهای سبک دارند.
اگر پزشک به مادر توصیه کرده است که بیشتر مواقع استراحت کند، راهنمای فعالیت زیر باید دنبال شود:
- پیادهروی کوتاه به حمام
- بلند شدن از روی صندلی هر یک ساعت
- پیادهروی کوتاه در خانه (کمتر از نیم ساعت)
- ایستادن برای مدت کوتاه (کمتر از نیم ساعت)
- کار کردن پشت میز کمتر از نیم ساعت، اما تنها اگر استرسی نباشد و کمک در صورت نیاز هم وجود داشته است.
- بالا رفتن از پله بصورت محدود
- دوش مختصر روزانه
فعالیتهای غیرمجاز
- فعالیتی که بیش از یک ساعت طول بکشد
- حمل وزنهی سنگین
- گذاشتن دستگاه در واژن
- فعالیت جنسی
حفظ سلامت در دوران محدودیت حرکتی
زمانی که مادر متوجه شد که توان انجام بعضی از فعالیتهای گذشته را ندارد، هرگونه درخواستی سریعا رد میشود. پس از اطلاع از اینکه چه فعالیتهایی مجاز هستند و چه فعالیتهایی غیرمجاز این نکات را جهت به حداقل رساندن عوارض جانبی بکار ببرید.
جسمانی
با قید اینکه اکثر پزشکان توصیه به استراحت مطلق طولانی میکنند، بعید است که مادر کاملا در بستر بماند و متعجب خواهد شد از اینکه هنوز فعالیتهایی انجام میدهد. چند پیشنهاد:
- تا اندازهی توان، حرکت کند. احتمالا پزشکان اجازهی انجام بعضی تمرینهای سبک (پیادهروی، وزنهبرداری سبک برای بالاتنه، تمرینهای مقاومتی برای پایین تنه) را میدهند تا مادر برای زایمان، بهبود و مراقبت از نوزاد به اندازهی کافی قوی باشد.
- تا جای ممکن خود را بکشید. زیر نظر راهنماییهای پزشک، مادر میتواند پاها و قوزک خود را بکشد تا از ایجاد لختهی خون جلوگیری شود و عضلاتش قوی بماند.
- تغذیه دوران بارداری را نظارت کنید. مطمئن شوید که مادر رژیم سالم بارداری را دنبال میکند. بجای خوردن سه وعده غذایی سنگین، به دفعات وعدههای سبک را میل کنید. میوههای خشک شده (که سرشار از ویتامین هستند) کمک کننده هستند.
- آب کافی مصرف کنید. مادر به اندازهی دو نفر بنوشد. و در حالیکه نوشیدن آب در مواقع تحرک راحت است، در مواقع کاهش تحرک فراموش میشود. دریافت آب کافی تورم و یبوست را خصوصا در کاهش تحرک به حداقل میرساند.
- راحت باشید. اگر مادر بیشتر روز را در تخت است، با دراز کشیدن به بغل و نه به پشت، خونرسانی به رحم به حداکثر میرسد، و هر یک ساعت جابجا شود تا دردهای بدنی کاهش یابند و از تحریک پوست جلوگیری شود. بالشی را زیر سر مادر قرار دهید، بالشی زیر شکم و بین زانوهایش و شاید پشت او. نشستن در تخت (خصوصا بعد از خوردن) از سوزش سر دل جلوگیری میکند.
روانی
زندگی با محدودیت برای مادر کمی دیوانهکننده است خصوصا اگر فردی فعال و پرتحرک باشد. گاهی مشغولیت باعث ایجاد عدم تمرکز میشود. چند پیشنهاد:
- بیرون بروید. با دوستان و فامیل از طریق تلفن، ایمیل و شبکه اجتماعی مرتبط باشید. با مادران دیگر هم در ارتباط باشید.
- روز خود را تنظیم کنید. یک روند عادی ایجاد کنید.
- در منزل کار کنید.
- برای کودک آماده شوید.
عوارض جانبی استراحت مطلق بارداری
استراحت مطلق در طی بارداری سلامت را به خطر میاندازد، شامل:
- لختهی خون در ورید عمقی مثل وریدهای پای خانم باردار (ترومبوآمبولی ورید)
- کاهش تودهی استخوانی
- تغییر حالت قلبی عروقی و استخوانی عضلانی
- کاهش وزن و افزایش وزن مادری
- استرس به دلیل سرزنش خود، مسائل مراقبت کودک و نگرانی در مورد از دست دادن شغل
- افزایش ریسک افسردگی و اضطراب