تبخال تناسلی، عفونتی است که از راه جنسی منتقل میشود و در اثر ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد میشود. تماس جنسی اولین روش گسترش ویروس است. پس از عفونت اولیه، ویروس در بدن نهفته می‌ماند و ممکن است چندین مرتبه در سال فعال شود. ابتلای زنان به تبخال تناسلی بیشتر است. ویروس هرپس از راه جنسی، از مرد به زن راحت‌تر منتقل میشود.
تبخال تناسلی باعث ایجاد درد، خارش و زخم در ناحیه تناسلی میشود. اما گاهی ممکن است تبخال تناسلی هیچ نشانه‌ای نداشته باشد. اگر فردی به عفونت هرپس تناسلی مبتلا باشد، می‌تواند بیماری را منتقل کند حتی اگر هیچکدام از علائم و نشانه‌های تبخال را نداشته باشد. تبخال تناسلی هیچ درمانی ندارد، اما دارو باعث کاهش علائم و کاهش خطر ابتلای دیگران به این عفونت میشود.
تبخال تناسلی در هر فرد متفاوت است. علائم و نشانه‌های بیماری ممکن است در طول چندین سال ظاهر یا دوباره فعال شوند. برخی از افراد در هر سال دوره‌هایی طولانی به بیماری تبخال تناسلی مبتلا می‌شوند. اما در برخی از افراد، احتمال بازگشت بیماری پس از چند سال کمتر میشود.
اگر فکر می‌کنید به عفونت تبخال تناسلی، یا به دیگر عفونت‌هایی که از راه جنسی منتقل می‌شوند، مبتلا هستید، قرار ملاقاتی با [shortcode-variables slug=”about”] بگذارید تا با درمان زودهنگام از ایجاد عوارض بیشتر جلوگیری کنید.
علل تبخال تناسلی
دو نوع عفونت ویروسی هرپس سیمپلکس وجود دارد که باعث ایجاد بیماری تبخال تناسلی میشود:
هرپس سیمپلکس 1
هرپس سیمپلکس 1 نوعی از بیماری است که معمولا باعث ایجاد زخم‌های سرد یا تبخال در اطراف دهان بیمار میشود. هرپس سیمپلکس-1 معمولا از طریق تماس پوستی منتقل میشود، هرچند ممکن است از راه رابطه جنسی دهانی به ناحیه جنسی نیز منتقل شود. احتمال بازگشت این نوع بیماری نسبت به هرپس سیمپلکس-2 کمتر است.
هرپس سیمپلکس 2
این نوع بیماری معمولا باعث ایجاد هرپس تناسلی میشود. ویروس هرپس سیمپلکس 2 از راه تماس پوستی یا رابطه جنسی منتقل میشود. هرپس سیمپلکس 2 بسیار رایج و واگیردار است، حتی اگر بیمار زخم باز نداشته باشد.
از آنجا که ویروس هرپس سیمپلکس در خارج از بدن سریعا می‌میرد، احتمال گسترش ویروس از طریق تماس با سرویس بهداشتی، حوله یا دیگر وسایل خصوصی فرد بیمار تقریبا غیر ممکن است.
علائم
اکثر افراد مبتلا به هرپکس سیمپلکس از بیماری خود اطلاع ندارند زیرا هیچ نشانه و علامتی از بیماری ندارند یا علائمشان بسیار خفیف است.
هنگامی که بیماری در بدن فرد وجود داشته باشد، علائم بین 2 تا 12 روز پس از ورود ویروس به بدن، ظاهر می‌شوند. علائم تبخال تناسلی عبارتند از:
- درد یا خارش: بیمار ممکن است درد یا حساسیت در ناحیه تناسلی داشته باشد، تا وقتی که عفونت آشکار شود.
- دانه‌های قرمز کوچک یا تاول‌های سفید و ریز: دانه‌ها و تاول‌ها بین چند روز تا چند هفته پس از ورود عفونت به بدن، آشکار می‌شوند.
- زخم: هنگامی که تاول‌ها پاره شوند و خونریزی کنند یا ترشحات آنها بیرون آید، زخم ایجاد میشود. زخم‌ها باعث می‌شوند تخلیه ادرار نیز با درد همراه باشد.
- پوسته پوسته شدن: با خوب شدن زخم‌ها، پوست محل پوسته پوسته میشود.
در هنگام ابتلای اولیه، بیمار علائمی مانند آنفلوآنزا خواهد داشت. این علائم شامل تورم غدد لنفاوی اطراف کشاله ران، سردرد، در عضلات و تب است. سپس در قسمتی از بدن که عفونی شده است، زخم‌هایی ایجاد میشود. بیمار با دست زدن به زخم‌ها و سپس مالیدن یا خاراندن قسمتی دیگر از بدنش، از جمله چشم‌هایش، باعث گسترش عفونت میشود.
زخم‌ها در زنان و مردان در مقعد، دهان و مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن می‌فرستد) ایجاد میشود. در زنان زخم‌ها در ناحیه واژن، قسمت خارجی اندام تناسلی و گردنه رحم نیز ایجاد میشود. در مردان زخم‌ها روی یا داخل آلت تناسلی و بیضه‌ها نیز ایجاد میشود.
عوارض
عوارض هرپس تناسلی عبارتند از:
سایر عفونت های منتقله از راه جنسی
وجود زخم‌های تناسلی خطر انتقال این بیماری، یا دیگر بیماری‌های عفونی تناسلی مانند ایدز، توسط بیمار را افزایش می‌دهد.
عفونت نوزاد تازه متولد شده
نوزادانی که از مادران مبتلا به عفونت متولد می‌شوند، در هنگام تولد در معرض عفونت قرار می‌گیرند که باعث آسیب مغزی، کوری یا مرگ نوزاد میشود.
مشکلات مثانه
در برخی موارد، زخم‌های ناشی از تبخال تناسلی باعث التهاب مجرای ادرار شده و مانع خروج ادرار می‌شوند. ممکن است التهاب به مدت چند روز مسیر خروج ادرار را مسدود کند، و بیمار مجبور شود از سوند برای تخلیه ادرار استفاده کند.
مننژیت
در موارد بسیار نادر، عفونت هرپس تناسلی باعث التهاب غشاء و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز بیمار و نخاع میشود.
التهاب مقعد (پروکتیت)
تبخال تناسلی منجر به التهاب پوشش رکتوم میشود.
تشخیص تبخال تناسلی
معمولا پزشک با معاینه فیزیکی و بررسی جواب آزمایش‌ها می‌تواند بیماری تبخال تناسلی را تشخیص دهد:
کشت ویروس
در این آزمایش نمونه‌ای از بافت یا زخم برداشته میشود تا در آزمایشگاه بررسی شود.
آزمایش واکنش زنجیره پلیمراز (PCR)
آزمایش واکنش زنجیره پلیمراز با استفاده از نمونه خون بیمار، بافت زخم‌ها و یا مایع نخاعی، DNA بیمار را تولید می‌کند. سپس DNA بیمار آزمایش میشود تا وجود بیماری هرپس تناسلی تائید یا رد شود و سپس نوع بیماری مشخص میشود.
آزمایش خون
آزمایش خون نمونه‌ای از خون بیمار را آزمایش می‌کند تا وجود آنتی بادی‌های تبخال تناسلی بررسی شود و پزشک تشخیص دهد که آیا بیمار در گذشته به عفونت تبخال تناسلی مبتلا بوده یا خیر.
درمان تبخال تناسلی
تبخال تناسلی هیچ درمانی ندارد. درمان با داروهای آنتی ویروسی ممکن است :
- در مراحل اولیه ظهور بیماری منجر به بهبود زودتر زخم‌ها شود.
- در دوره‌های بازگشت بیماری، شدت و مدت استمرار علائم را کاهش دهد.
- دفعات بازگشت بیماری را کاهش دهد.
- احتمال انتقال ویروس به دیگران را کاهش دهد.
درمان ضد ویروسی
- آسیکلوویر (زوویراکس)
- فامسیکلوویر (فامویر)
- والاسیکلوویر (والترکس)
ممکن است پزشک توصیه کند که در هربار بازگشت و فقط در هنگامی که فرد علائم بیماری را دارد، دارو مصرف کند یا اینکه حتی وقتی علامتی ندارد نیز هر روز دارو را مصرف کند. این داروها معمولا عوارض جانبی زیادی ندارد و بیماران به راحتی می‌توانند داروها را مصرف کنند.
درمان اولیه
اگر هنگامی‌که بیمار برای اولین بار متوجه وجود هرپس تناسلی شد، علائمی مانند زخم داشت، معمولا پزشک یک دوره کوتاه مدت (7 تا 10 روز) مصرف داروی ضد ویروس برای بیمار تجویز می‌کند تا زخم‌ها بهبود یافته و از بدتر شدن زخم‌ها جلوگیری شود. اگر زخم‌ها با این داروها بهبود نیافتند، پزشک مصرف دارو را برای مدت بیشتری توصیه می‌کند.
پس از اولین درمان، با پزشک مشورت کنید تا بهترین روش درمان با داروی ضد ویروس را به شما توصیه کند. دو روش برای درمان با داروهای ضد ویروس وجود دارد:
درمان متناوب
پزشک ممکن است داروی ضد ویروس برای بیمار تجویز کند تا هروقت دوباره بیماری عود کرد، بیمار دارو داشته باشد. این روش را درمان متناوب می‌نامند. در این روش، هروقت بیمار متوجه وجود زخمی شد یا احساس کرد که بیماری در حال برگشت است می‌تواند بین 2 تا 5 روز دارو مصرف کند. زخم‌ها به خودی خود بهبود می‌یابند اما مصرف دارو باعث میشود از شدت علائم کاسته شده و زخم‌ها سریع‌تر بهبود یابند.
درمان متوقف کننده
اگر بیماری مرتب عود کند، بیمار باید هر روز داروی ضد ویروس مصرف کند. پزشک این روش را روش سرکوبگر می‌نامد. در افرادی که بیماری بیش از 6 مرتبه در سال عود می‌کند، استفاده از روش سرکوبگر (متوقف کننده) می‌تواند تعداد دفعات بازگشت بیماری را کاهش دهد. در بسیاری از افرادی که هر روز داروهای ضد ویروس استفاده می‌کنند، بیماری اصلا عود نمی‌کند.
درمان خانگی
درمان‌های ساده خانگی نیز ممکن است برای رفع ناراحتی حاصل از تبخال تناسلی کافی باشد. یک داروی مسکن بدون نسخه، مانند آسپرین، استامینوفن، یا ایبوپروفن، می‌تواند درد ناشی از تبخال تناسلی را کاهش دهد. گاهی پزشک توصیه می‌کند که بیمار محل را با آب گرم بشوید. اما محل باید در اکثر موارد خشک نگه داشته شود. اگر استفاده از حوله پس از شستشو فرد را آزار می‌دهد، بیمار می‌تواند از سشوار استفاده کند. سپس بیمار باید یک لباس زیر نخی بپوشد. لباس نخی بهتر از الیاف مصنوعی رطوبت را جذب می‌کند.
در مواردی که عفونت شدید است، حمام نمک یا کمپرس یخ می‌تواند ناراحتی فرد را کاهش دهد. داروهای ضدعفونی کننده‌ی دارای ید مانند بتادین می‌تواند تاول‌ها را خشک کرده و از ایجاد عفونت‌های بعدی جلوگیری کند.
