ترک شکم در دوران بارداری؛ علت، جلوگیری و درمان

بسیاری از زنان در طول بارداری ترک‌هایی را بر روی شکم خود مشاهده می‌کنند. همچنین، ایجاد ترک بر روی سینه‌ها، ران‌ها، پایین کمر و باسن در طول بارداری، رایج است. با این که امکان مشاهده‌ی ترک در هر جایی از بدن وجود دارد، اما آنها معمولاً در نقاطی ظاهر می‌شوند که حجم زیادی از چربی در آنجا ذخیره شده است.
با اینکه دانستن اینکه ترک‌های بارداری چرا، چگونه و کجا ایجاد می‌شوند، اما مهم‌تر آن است که بدانیم، چگونه می‌شود از شکل‌گیری آنها جلوگیری کرد.

ترک‌های بارداری، که خطوطی هستند که بر روی شکم و دیگر نقاط بدن ظاهر می‌شوند، یکی از دغدغه‌های شایع پوستی در دوران حاملگی می‌باشند. با اینکه این ترک‌ها به هیچ عنوان خطری را نه برای کودک و نه برای مادر ایجاد نمی‌کنند، اما ناراحتی ناشی از خارش آنها و نیز اثرات ناخوشایندی که بر روی پوست بر جای می‌گذارند، می‌توانند موجب پریشانی در خانم باردار گردند. متخصص زنان و زایمان به شما می‌گوید که چگونه با درمان‌های خانگی و دارویی، از شر ترک‌های بارداری خلاص شوید.

دلایل

جالب است بدانید که علت ترک‌های بارداری (یا استریا) به دو علت ایجاد می‌شود، که یکی از آنها خاص بارداری می‌باشد. نخست، کشش فیزیکی پوست است که در بارداری (و دیگر دوره‌‌های اضافه شدن ناگهانی وزن مثل دوره‌ی بلوغ) رخ می‌دهد.
در حالی که پوست با انبساط و انقباض خود با تحرکات مداوم سازگار می‌شود، در طول این دوره‌ها، زمان کافی را برای انطباق خود ندارد. در صورتی که بدن سریع‌تر از آنچه که پوست توانایی پوشش آن را دارد، منبسط شود، پوست دچار پارگی می‌گردد. زخم حاصل از این پارگی، همان چیزی است که به نام ترک بارداری می‌شناسیم.
عامل دوم، که هنوز در میان کارشناسان بر سر آن بحث است، شامل پر شدن پوست با سطح فزاینده‌ی هورمونی در بارداری است. همراهی این هورمون‌ها باعث جذب آب بیشتر به پوست شده که پیوندهای میان فیبرهای کلاژن را آزاد می‌کند. این موضوع پاره شدن پوست در هنگام انبساط و در نتیجه ایجاد ترک‌های بارداری را ساده می‌کند.

عوامل خطر

خانم‌ها، در صورت داشتن شرایط زیر، بیشتر در معرض ترک‌های بارداری می‌باشند:
• سن  آنها کم باشد، به خصوص اگر در سنین نوجوانی باشند.
• در طول بارداری خیلی وزن اضافه کنند.
• چند قلو  باردار باشند.
• ترک‌های پوستی را پیش از بارداری داشته باشند، مثلاً بر روی سینه‌ها.
• دیگر اعضای خانواده‌ی آنها دارای ترک بارداری باشند.

ترک‌های بارداری در چه زمانی ایجاد می‌شوند؟

در حالی که ترک‌های بارداری در طول سه ماهه‌ی آخر بارداری (در حدود ماه ششم یا هفتم) قابل مشاهده می‌شوند، اما برخی از خانم‌ها آنها را به محض بزرگ شدن شکم خود می‌بینند. خانم‌هایی که دارای پوست روشن‌تر هستند، دچار ترک‎هایی صورتی رنگ می‌شوند، در حالی که زنان دارای پوست تیره‌تر، ترک‌هایی را مشاهده می‌کنند که از پوست اطراف خود روشن‌تر می‌باشند.

سطوح

الگوی ایجاد ترک‌های بارداری، سه مرحله‌ی زیر را دنبال می‌کنند:
• سطح یک: ترک‌های مرحله‌ی اول، به شکل صورتی رنگ ظاهر شده و ممکن است خارش داشته باشند. پوستی که به این ترک‌ها بسیار نزدیک است، احتمالاً “مسطح” و “نازک” به نظر می‌رسد.
• سطح دو: به تدریج، این ترک‌ها طولانی‌تر و پهن‌تر شده و به رنگ قرمز یا بنفش درمی‌آیند.
• سطح سه: زمانی که ترک‌های بارداری کامل می‌شوند، رنگ قرمز/ بنفش خود را از دست می‌دهند. در ماه‌های پس از بارداری، این ترک‌ها شروع به کمرنگ شدن کرده و به صورت سفید کم رنگ یا نقره‌ای درمی‌آیند. این ترک‌ها همچنین ممکن است کمی فرو رفته و با شکل و طول نامنظم به نظر برسند.

درمان

پزشکان توصیه می‌کنند که روش‌های طبیعی، بسیار بهتر از درمان‌های پزشکی می‌باشند، به خصوص در خانم‌هایی که شیر می‌دهند. اما اگر خانم از وجود ترک‌های بارداری خسته شده و روش‌های خانگی نیز برای او مؤثر نیستند، گزینه‌های درمانی نیز وجود دارند. با این حال، برخی از آنها می‌توانند دارای عوارض جدی باشند.

پیلینگ شیمیایی

پیلینگ شیمایی، که به نام درما پیلینگ یا لایه‌برداری شیمیایی نیز شناخته می‌شود، از یک محلول شیمیایی بر روی ترک‌های بارداری استفاده می‌کند. این محلول شامل موادی شیمیایی مانند اسیدهای تری کلرو استیک، گلیکولیک، لاکتیک، سالسیلیک یا کربلیک می‌باشند، که زمانی که بر روی ترک‌ها قرار می‌گیرند، باعث تشکیل تاول می‌شوند. سپس پوست دارای تاول، برای تشکیل لایه‌ی جدید پوستی، لایه‌برداری می‌شود.
این شیوه‌ی درمانی همچنین دارای خطراتی مانند تغییر رنگ در پوست، رنگدانه‌های غیر طبیعی پوست (اگر خانم دارای سابقه‌ی تغییر رنگ قهوه‌ای را داشته و یا قرص‌های ضد بارداری مصرف کند)، جای زخم و جراحت‌های سرد (در بیماران هرپس ) می‌باشد.

گلیکولیک اسید

آلفا هیدروکسی اسید دارای خواص لایه‌برداری است. این اسید، تولید کلاژن در پوست را بازیابی کرده، انعطاف‌پذیری آن را افزایش داده و بنابراین باعث می‌شود که ترک‌ها کمتر به چشم بیایند. کپسول گلیکولیک اسید در داروخانه‌ها موجود هستند اما خانم‌ها پیش از مصرف آنها باید با پزشک خود مشورت کنند.

کرم ترتینوئین

پزشک، در صورتی که خانم شیر ندهد، ممکن است کرم ترتینوئین یا رتینا را توصیه کند. این کرم می‌تواند به تنهایی و یا همراه با کرم‌های دیگر استفاده شود. با این حال، شواهد زیادی مبنی بر عدم جذب این کرم‌ها در شیر مادر وجود ندارد. بنابراین، بهتر است که از مصرف آنها در طول شیردهی پرهیز شود.

درمان لیزری

درمان لیزری، یک روش رایج و اثبات شده برای حذف ترک‌های بارداری می‌باشد. این روش بر روی ترک‌های قدیمی‌تر و عمیق‌تر و همچنین ترک‌های تازه‌تر عمل می‌کند. این درمان شامل برداشتن، تبخیر و شکستن بافت‌های پوست آسیب‌دیده برای بهبود تولید سلولی جدید می‌باشد. دو گزینه‌ی ممکن، لیزر پالس دای و لیزر غیر کاهنده‌ی کوچک است که هر دو آنها ترک‌های بارداری را حذف کرده و بافت پوست را بهبود می‌بخشند. درمان لیزری، باعث حذف همیشگی ترک‌ها می‌شود.

جراحی

جراحی، برای برداشتن ترک‌های بارداری توصیه نمی‌شود. روند جراحی (لایه‌برداری پوست) شامل برداشتن لایه‌هایی از پوست است که دارای ترک‌ هستند. پس از این لایه‌برداری، پوست دوباره تجدید می‌شود. این فرایند باعث ایجاد زخم‌های عمیق‌تری می‎شود که از جای ترک‌ها بدتر می‌باشند. جراحی همچنین عوارض و خطراتی را همراه با خود دارد.

پیش‌گیری

بهترین راه برای مقابله با ایجاد ترک‌های پوستی، اطمینان از این موضوع است که پوست، بالاترین میزان انعطاف‎پذیری خود را در طول بارداری حفظ می‌کند. این هدف با آبرسانی همیشگی به پوست و تغذیه‌ی مداوم آن، ممکن می‌شود.

پوست را تغذیه کنید

فیبرهای کلاژن و الاستین در پوست برای سفت نگه داشتن پوستی که دچار رشد سریع است، ضروری بوده و هر چه این مؤلفه‌ها قوی‌تر باشند، احتمال شکستن پوست و بر جای ماندن ترک‌های پوستی ضعیف‌تر می‌شود. بنابراین منطقی است که از غذاهایی استفاده شود که دارای منابع غنی از ویتامین ای و سی، زینک و سیلیکا باشند، چرا که این مواد به شکل‌گیری کلاژن کمک می‌کنند. ویتامین سی به طور خاص یک آنتی اکسیدان مهم است که به محافظت از بافت پوست در مقابل آسیب کمک می‌کند. گفته می‌شود که ویتامین ب2 (ریبوفلاوین) و ب3 (نیاسین) نیز به محافظت از پوست و حفظ سلامتی آن کمک می‌کنند.
نوشیدن آب کافی (تقریباً دو لیتر در روز) به منظور کمک به تقویت و تجدید پوست زنان، ضروری می‌باشد.

ورزش کنید

علاوه بر تقویت سطوح انرژی، کاهش نوسانات خلقی، بهبود الگوی خواب و بهتر کردن تصویر کلی از خود، ورزش کردن
  نیز می‌تواند از ایجاد ترک‌های بارداری جلوگیری کند. ورزش کردن باعث بهبود گردش خون می‌شود که پوست را منعطف‌تر کرده و کشش آن را ساده‌تر می‌سازد. گردش خون بهتر همچنین باعث کاهش احتمال بروز واریس در رگ‌ها و تورم مچ پا  در بارداری می‌شود.

پوست را نرم و انعطاف‌پذیر نگه دارید

به علاوه‌ی خوردن غذاهای سالم و انجام ورزش کافی برای انعطاف پوست، خانم باردار می‌تواند از محصولاتی موضعی استفاده کند که مخصوصاً برای ماکزیموم کردن قابلیت ارتجاعی پوست ساخته شده اند. با استعمال این محصولات، دو بار در روز و از نخستین سه ماهه‌ی بارداری، پوست خانم به خوبی آبرسانی شده و قابلیت کشش بیشتر را به دست می‌آورد.