سیستم ایمنی در اکثر موارد می‌تواند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را خودبه خود ظرف 18 تا 24 ماه از بین ببرد و معمولاً عوارض بلندمدتی هم به جا نمی‌ماند، البته وضعیت همواره به این شکل نیست.
چون هیچ دارویی برای درمان عفونت فعال HPV در دست نیست، درمان HPV شامل برطرف کردن علائم اچ پی وی و نظارت بر تغییراتی است که در پوست یا سلول‌های مخاطی رخ می‌دهد. همچنین ممکن است ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل تناسلی شود؛ بیش از سی نوع از 150 ویروس تشکیل دهنده HPV عامل ایجاد بعضی سرطان‌ها، مانند سرطان مقعد و دهانه رحم هستند.
روش‌های درمان HPV به نوع HPV ایجاد کننده عفونت بستگی دارد. برخی پزشکان داروهای موضعی را برای درمان HPV توصیه می‌کنند، اما بقیه عمل‌هایی مانند کرایوتراپی یا LEEP را ترجیح می‌دهند. اگر عفونت HPV در شما تشخیص داده نشود، پزشک توصیه می‌کند که واکسن برای پیشگیری از عفونت اچ پی وی تزریق کنید.
برای آن‌که آلودگی به ویروس HPV پیش از دردسرساز شدن آن تشخیص داده شود، پزشکان غربالگری منظم را به بانوان سی سال به بالا و بانوان با نتیجه تست پاپ اسمیر غیرعادی توصیه می‌کنند. تست پاپ اسمیر وجود سلول‌های غیرعادی را در دهانه رحم مشخص می‌کند. هیچ نوع تست غربالگری HPV برای آقایان وجود ندارد. بهترین و اولین راه برای پیشگیری از عفونت HPV، تزریق واکسن است. سازمان کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که دختران و پسران واکسیناسیون اچ پی وی را از حوالی 11 یا 12 سالگی شروع کنند. البته امکان تزریق واکسن اچ پی وی تا 26 سالگی نیز وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ پیشگیری و درمان اچ پی وی در شیراز و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر سولماز محمدی متخصص زنان و زایمان، با شماره تلفن‌های 09170836882 تماس حاصل فرمایید.
درمان اچ پی وی
روش‌های درمان اچ پی وی (تشخیص اچ پی وی) عمدتاً به بروز علائم و ویژگی‌های زیر بستگی دارد:
عفونت بدون علامت
اگر عفونت HPV بدون علامت باشد، هیچ درمان خاصی توصیه نمی‌شود. این نوع عفونت‌ها غالباً زمانی تشخیص داده میشود که همسر فرد آلوده دچار زگیل تناسلی شود.
اگر نتیجه آزمایش عفونت HPV دهانه رحم مثبت باشد، اما نتیجه تست پاپ اسمیر عادی باشد، پزشک یکی از دو کار زیر را انجام می‌دهد:
- از بیمار می‌خواهد که دور جدیدی از آزمایش‌ها را حدوداً 12 ماه دیگر انجام دهد. اگر نتایج آزمایش‌ها نرمال باشد، بیمار می‌تواند به روند عادی غربالگری برگردد. اما اگر نتایج عادی نباشد، لازم است آزمایش‌های بیشتری انجام شود.
- تست HPVبرای شناسایی دو سویه HPV پرخطر (HPV 16 و HPV 18) انجام میشود، این دو سویه عامل 70 درصد تمام موارد سرطان دهانه رحم هستند. اگر نتایج آزمایش‌ها منفی باشد، یعنی این که بیمار به این ویروس‌های خاص آلوده نباشد، آزمایش مجدد 12 ماه دیگر جهت حصول اطمینان انجام میشود. اما اگر نتایج آزمایش‌ها مثبت باشد، انجام آزمایش‌های دیگر ضرورت می‌یابد.
چنانچه ابتلا به اچ پی وی تأیید شود، اما بیمار علائمی نداشته باشد، توصیه میشود که واکسیناسیون HPV برای محافظت در برابر شایع‌ترین سویه‌های پرخطر HPV انجام شود. صرف نظر از این که با ویروس اچ پی وی تماس داشته و به آن آلوده شده‌اید یا خیر، واکسیناسیون روتین تا سن 26 سالگی به بانوان و تا 21 سالگی به آقایان توصیه میشود.
افراد در معرض خطر می‌توانند واکسیناسیون را در هر زمانی انجام بدهند؛ همسران این افراد نیز بهتر است واکسن تزریق کنند.
زگیل تناسلی
هرچند زگیل تناسلی (زگیل تناسلی) ناراحت کننده است و ظاهر ناخوشایندی دارد، معمولاً خطری برای سلامتی ندارد. عامل اکثر زگیل‌های تناسلی دو سویه کم‌خطر از ویروس پاپیلومای انسانی، یعنی سویه‌های HPV 6 و HPV 11 است ـ این دو سویه عامل ایجاد تقریباً 90 درصد از موارد بروز زگیل تناسلی است.
بعضی زگیل‌های تناسلی خودبه‌خود، معمولاً ظرف یک یا دو سال از بین می‌روند و بعضی موارد را باید در خانه با کرم‌های موضعی تجویز شده درمان کرد.
دیگر روش‌های درمان زگیل تناسلی به شرح زیر است:
- کرایوتراپی: منجمد کردن زگیل‌ها با نیتروژن مایع؛
- الکتروکوتری: سوزاندن زگیل‌ها با جریان برق؛
- جراحی؛
- لیزردرمانی و
- تری‌کلرواستیک اسید: اسید روی زگیل زده میشود تا به تدریج زگیل را از بین ببرد.
زگیل تناسلی را هرگز نباید عادی قلمداد کنید و آن را بدون مراجعه به پزشک، خودسرانه در خانه درمان کنید. اگرچه مشخص میشود که اکثر زگیل‌های تناسلی خوش‌خیم هستند، بعضی زگیل‌های تناسلی به بررسی بیشتر نیاز دارند، به‌خصوص اگر زگیل با خونریزی، التهاب، پخش شدن و مقاومت در برابر درمان همراه باشد یا ظاهر غیرعادی داشته باشد.
دیسپلازی
عفونت ناشی از سویه‌های خاص و پرخطر HPV می‌تواند موجب ایجاد تغییراتی غیرعادی در بافت‌های مقعد یا ناحیه تناسلی شود. به این تغییرات دیسپلازی گفته میشود و شدت آنها از خفیف (درجه پایین) تا جدی (درجه بالا) متغیر است.
هرچند دیسپلازی خفیف معمولاً خودبه‌خود برطرف میشود، دیسپلازی متوسط تا شدید ممکن است پیشرفت کند و به گونه اولیه سرطان، موسوم به کارسینوم درجا (CIS) تبدیل شود.
دیسپلازی پس از نمونه‌برداری (بیوپسی) و بررسی بافت در آزمایشگاه تشخیص داده میشود:
- پزشکان معمولاً رویکرد انتظار و نظارت را به بیماران دچار دیسپلازی خفیف توصیه می‌کنند
- درمان بیماران دچار دیسپلازی متوسط تا شدید شامل برداشتن بافت آسیب دیده به روش برش با حلقه الکتریکی (LEEP)، نمونه‌برداری مخروطی، کرایوتراپی یا دیگر تکنیک‌های جراحی میشود.
شایان ذکر است که دیسپلازی سرطان نیست. بافت صرفاً به این منظور برداشته میشود که خطر تبدیل شدن سلول‌های دیسپلاستیک به سلول‌های نئوپلاستیک یا سرطانی کمتر شود.
روش‌های درمان دیسپلازی در ناحیه دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی مردانه یا حنجره صرفاً علائم عفونت را برطرف می‌کنند و خود عفونت را از بین نمی‌برند. بیماران مبتلا به دیسپلازی باید تحت نظر باشند تا عود عفونت به سرعت تشخیص داده شود. نظارت مستمر به ویژه در صورتی ضرورت می‌یابد که عفونت اچ پی وی بیشتر از دو سال طول کشیده باشد.
ملاحظات
هرچند عفونت اچ پی وی مشکل آزاردهنده‌ای است، اما این فرصت را دارید تا مشکل را پیش از آن که جدی یا حتی کشنده شود، تشخیص دهید.
بانوانی که به درمان‌های بیشتر و نمونه‌برداری‌های مکرر نیاز دارند، بیشتر مستعد زایمان زودرس یا به دنیا آوردن نوزادانی با وزن پایین هستند. البته درمان اچ پی وی به خودی خود مستقیماً بر شانس باردار شدن اثر نمی‌گذارد. به‌علاوه HPV در دوران بارداری به ندرت از مادر به نوزاد منتقل میشود.
در موارد انگشت‌شماری که سرطان تشخیص داده میشود، درمان زودهنگام احتمال دستیابی به بهترین نتیجه ممکن را به حداکثر می‌رساند. درصورتی که مبتلا به HPV تشخیص داده شدید، حتماً راهکارهای پیشگیری از عفونت اچ پی وی را به همسر و عزیزانتان توضیح بدهید تا به حفظ سلامت آنان کمک کرده باشید.
