هیسترکتومی نوعی جراحی است که در آن رحم را خارج می‌کنند. به این عمل، عمل برداشتن رحم نیز می‌گویند. در برخی موارد ممکن است گردنه رحم، تخمدان‌ها و یا لوله‌های رحمی نیز برداشته شوند. بسیار مهم است که بانوان بدانند هیسترکتومی یک جراحی خیلی سخت است و لزوما اولین راه درمان مشکلاتی از قبیل خونریزی‌های شدید قاعدگی نیست. هیسترکتومی باید به زنانی اختصاص داده شود که هیچ یک از روش‌های درمانی برای درمانشان موثر واقع نشده است، زنانی که دیگر قصد بارداری نداشته و از خطرات احتمالی این جراحی کاملا آگاهی دارند.
خارج کردن رحم صرفا جهت راحت شدن از دردهای مختلف در اثر بیماری‌های گوناگون است. در گذشته، هیسترکتومی تنها روش برای درمان بیماری‌های خاص زنانه در برخی زنان بوده است. اما امروزه روش‌های درمانی دیگری نیز در دسترس است. از آنجا که هیسترکتومی یک جراحی دشوار و برگشت ناپذیر است، بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک مشاوره کرده و سوالات خود را در میان بگذارید. مطمئن شوید جواب سوال‌هایتان را کامل گرفته‌اید و بهترین روش برای شما به کار گرفته خواهد شد.
کاربردهای هیسترکتومی
اگر بیمار یکی از مشکلات زیر را داشته باشد نیاز به هیسترکتومی دارد:
فیبروم رحمی
فیبروم رحمی توده‌های غیر سرطانی در دیواره رحم هستند. در بعضی زنان این توده‌ها ایجاد درد و خونریزی‌های شدیدی می‌کنند.
خونریزی‌های شدید و غیرطبیعی واژینال
اختلالات هورمونی، عفونت، سرطان و یا فیبروم‌ها می‌توانند سبب خونریزی‌های شدید و طولانی قاعدگی شوند.
افتادگی رحم
این اتفاق زمانی می‌افتد که رحم از جایگاه اصلی‌اش به سمت واژن سرازیر شود. این مشکل بیشتر در زنانی دیده میشود که چندین زایمان طبیعی داشتند، اما ممکن است این حالت بعد از یائسگی یا بخاطر اضافه وزن نیز به وجود آید. افتادگی رحم ممکن است به مشکلات مثانه و روده و نیز التهاب لگن بینجامد.
اندومتریوز
اندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که بافت تشکیل دهنده رحم به سمت خارج از رحم و روی تخمدان‌ها رشد کند، جایی که متعلق به آن نیست. این مسئله ممکن است موجب دردهای شدید و خونریزی‌های بعد از قاعدگی شود.
آدنومیوز
در این شرایط آدنومیوز بافت تشکیل دهنده رحم در جایی نادرست، به سمت داخل دیواره رحم رشد می‌کند، دیواره رحم ضخیم شده و درد و خونریزی‌های شدید به همراه دارد.
سرطان‌ها
سرطان (یا مرحله قبل از سرطان) رحم، تخمدان، گردنه رحم یا اندومتریوم (رشد بافت رحم) . هیسترکتومی می‌تواند بهترین گزینه برای بیمارانی باشد که در یکی از نواحی نام برده غده سرطانی دارند. از روش‌های درمانی دیگر برای این بیماران می‌توان به شیمی دروانی و رادیوتراپی اشاره کرد. پزشک درباره نوع سرطان و حدود پیشرفت آن توضیح خواهد داد.
انواع هیسترکتومی
بسته به دلیل هیسترکتومی، جراح می‌تواند تصمیم بگیرد که کل رحم را تخلیه کرد یا فقط بخشی از آن را خارج سازد. این مسئله که آیا تخمدان‌ها و گردنه رحم نیز خارج می‌شوند یا خیر، از اهمیت بسیاری برخوردار است:
- هیسترکتومی کامل، که کل رحم از جمله گردنه رحم خارج میشود. تخمدان‌ها و لوله‌های رحمی ممکن است خارج شوند یا نشوند. این رایج‌ترین نوع هیسترکتومی است.
- هیسترکتومی نیمه کامل، که جز این یا بالای رحمی نیز نامیده میشود. در این روش فقط قسمت بالایی رحم خارج میشود. گردنه رحم در جای خود باقی می‌ماند و احتمال دارد تخمدان‌ها برداشته شوند یا نشوند.
- هیسترکتومی جامع، که در آن تمام قسمت‌های رحم، گردنه رحم، بافت‌های دوطرف گردنه رحم و قسمت بالایی واژن خارج می‌شوند. این نوع هیسترکتومی اصولا در بیمارانی که سرطان خاصی مثل سرطان گردنه رحم دارند، به کار گرفته میشود. لوله‌های رحمی ممکن است خارج شوند یا نشوند.
تخمدان‌ها ممکن است خارج شوند در روشی به نام اوفورکتومی یا در جای خود باقی بمانند. در شیوه‌ای به نام سالپنژکتومی لوله‌های رحمی خارج می‌شوند. بنابراین اگر کل رحم، لوله‌ها، هر دو تخمدان‌ها خارج شوند، کل این شیوه هیسترکتومی است که شامل سالپنژکتومی و اوفورکتومی می‌باشد.
نحوه عمل
هیسترکتومی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. این روش‌ها بستگی به میزان سلامت فرد بیمار و دلیل جراحی او دارد. در مورد روش‌های مختلف جراحی با پزشک مشورت کنید:
- خارج کردن رحم از راه شکم: جراح عمل را با برشی در قسمت پایینی شکم انجام می‌دهد.
- خارج کردن رحم از راه واژن: این روش با یک برش در واژن انجام میشود.
- خارج کردن رحم به روش لاپاروسکوپی: لاپاروسکوپ وسیله‌ایست با یک لوله باریک و لامپ‌دار و یک دوربین کوچک که دکتر این امکان را می‌دهد که ارگان‌های لگنی بیمار را ببیند. جراحی به روش لاپاروسکوپی زمانی است که دکتر یک برش خیلی کوچک صرفا جهت قراردادن لاپاروسکوپ و لوازم جراحی داخل بدن بیمار، ایجاد می‌کند. در طول این روش هیسترکتومی رحم از طریق همان برش کوچک که یا در شکم یا واژن ایجاد میشود، خارج می‌گردد.
- هیسترکتومی به وسیله ربات: این عمل بسیار شبیه به لاپاروسکوپی است با این تفاوت که جراح یک سیستم پیشرفته رباتی را که متشکل از ابزار جراحی است، از خارج بدن بیمار کنترل می‌کند. پزشک این دست رباتی را هدایت کرده تا جراحی از برش کوچکی که در پایین شکم زده میشود، انجام گیرد. تکنولوژی‌های پیشرفته به پزشک این امکان را می‌دهند که از حرکات طبیعی این دست استفاده کرده و هیسترکتومی را بطور سه‌بعدی نظاره کند.
بهبود
بهبودی بعد از هیسترکتومی نیاز به زمان دارد. اکثر زنان بعد از عمل، یک تا دو روز در بیمارستان بستری می‌باشند. ممکن است برخی پزشکان در همان روز جراحی بیمار را ترخیص کنند. بعضی از زنان مدت طولانی‌تری بستری می‌مانند، اغلب زمانی که علت عمل سرطان باشد. بعد از جراحی احتمالا پزشک بیمار را در اسرع وقت مجبور به ایستادن و راه رفتن کند. این موضوع شامل دستشویی رفتن نیز میشود. البته احتمالا تا یک یا دو روز بعد از عمل بیمار مجبور باشد به‌وسیله سوند ادرارش را تخلیه کند. زمان بهبودی برای بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزانه بستگی به نوع جراحی دارد:
جراحی شکمی ممکن است بین چهار تا شش هفته زمان نیاز داشته باشد. لاپاروسکوپی واژن و یا جراحی رباتیک ممکن است بین سه تا چهار هفته برای ریکاوری زمان نیاز داشته باشند. بیمار باید به اندازه کافی استراحت کرده و چهارتا شش هفته جسم سنگین بلند نکند. در این بازه زمانی، بیمار باید بتواند حمام کند و همچنین رابطه جنسی را از سر بگیرد. اینکه ریکاوری بیمار چقدر طول می‌کشد، بستگی به نوع عمل و اوضاع سلامت او قبل از جراحی دارد. بعد از هیسترکتومی، اگر تخمدان‌ها نیز خارج شده باشند بیمار به مرحله یائسگی وارد میشود. اگر تخمدان‌ها خارج نشده باشند، بیمار زودتر از زمان طبیعی یائسه میشود.
خطرات احتمالی
در هر چهار نوع هیسترکتومی رحم خارج میشود. بنابراین اگه زنی عمل خارج سازی رحم را انجام دهد دیگه نمی‌تواند بارداری بیولوژیکی داشته باشد. اکثر زنانی که هیسترکتومی می‌شوند، مشکل یا مسئله پیچیده‌ای بعد از جراحی ندارند. اما به هر حال هیسترکتومی یک عمل سخت به حساب می‌آید و خطرات احتمالی خاص خودش را دارد. این خطرات شامل موارد زیر هستند:
- بی اختیاری ادرار
- افتادگی واژن (قسمتی از واژن از بدن بیرون میزند.)
- تشکیل فیستولا (یک اتصال غیر طبیعی بین واژن و مثانه)
- درد مزمن
خطرات دیگر هیسترکتومی شامل عفونت زخم‌ها، لخته شدن خون، خونریزی و آسیب اندام‌های مجاور می‌باشد، گرچه این موارد بسیار غیر معمول هستند.
یک پاسخ