برخی از زوج‌ها بدون هیچ تلاشی باردار می‌شوند، در حالی که برخی برای بارداری با مشکلاتی مواجه می‌شوند. بسیاری از زوج‌هایی که اقدام به بارداری می‌کنند، از انجام این کار مضطرب هستند. اگرچه مقاربت در روز تخمک گذاری یا 4-5 روز قبل از تخمک گذاری یکی از روش‌های شناخته شده برای افزایش احتمال لقاح است، اما چند راه دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال باروری زوج‌ها را افزایش دهند. کنترل وزن، رژیم غذایی سالم، تغییر سبک زندگی و کنترل استرس بعضی از عوامل اصلی هستند که شانس بارداری را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، زنانی که قصد بارداری دارند باید پیش از بارداری روزانه اسید فولیک و ویتامین کافی دریافت کنند.
اگر سابقه خانوادگی عدم بارداری ندارید که موجب نگرانی در مورد توانایی شما برای بارداری شود، نیاز نیست مرتب به تقویم نگاه کنید و فکر کنید که آیا این ماه باردار خواهید شد یا خیر. اکثر زنان پس از تصمیم گیری برای بارداری در عرض 18 ماه باردار می‌شوند. اگر در 12 ماه اول باردار نشدید، به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و در مورد مشکلات احتمالی که مانع بارداری می‌شوند مشورت کنید.
راه های افزایش احتمال بارداری
یک آزمایش قبل از بارداری انجام دهید
به محض اینکه زوجی تصمیم به بارداری گرفتند، باید یک آزمایش برای بررسی وضعیت سلامت کلی فرد انجام شود. به پزشک بگویید که قصد بارداری دارید و زمان شروع مصرف اسید فولیک و ویتامین‌های قبل از بارداری را از پزشک بپرسید. اکثر پزشکان معتقدند که افزایش اسید فولیک قبل از بارداری مانع ایجاد نواقص هنگام تولد و اسپنابیفیدا (مهره‌ی شکاف‌دار) میشود. زنان باید قبل از اقدام به بارداری، حداقل یک دوره اسید فولیک مصرف کنند.
همچنین زنان باید درمورد بیماری‌های ارثی خانواده خود و خانواده‌ی همسرشان با پزشک صحبت کنند. به یاد داشته باشید که هر نوع مشکل و بیماری باید قبل از بارداری بررسی شده و تحت نظارت پزشک قرار گیرد.
از سیکل قاعدگی خود آگاه باشید
شناخت کامل بدن زن و اطلاع دقیق از سیکل قاعدگی برای آگاهی از بهترین زمان برای باروری زن ضروری است. روز تخمک گذاری یا 4-5 روز قبل از تخمک گذاری زمانی است که احتمال بارداری در زن بیشتر است. زنان باید علائم تخمک گذاری، مانند درد یک طرفه در لگن یا تغییر مخاط گردن رحم، را بدانند. نزدیک زمان تخمک گذاری، مخاط گردن رحم رقیق‌تر، شفاف‌تر و لغزنده‌تر میشود. معمولا وجود مایعی شبیه سفیده‌ی تخم مرغ در گردن رحم نشانه‌ی تخمک گذاری است، هرچند مایع گردن رحم در زنان متفاوت است. معمولا تخمک گذاری در روزی که ترشحات گردن رحم بیش از روزهای دیگر است، انجام میشود.
محافظت از اسپرم
هیچ زنی به تنهایی باردار نمی‌شود. کیفیت اسپرم نیز بر بارداری یا عدم بارداری و همچنین نحوه‌ی بارداری تاثیر می‌گذارد. برای بهبود کیفیت و غلظت اسپرم و افزایش شانس بارداری نکاتی باید رعایت شوند که عبارتند از:
- پوشیدن شلوارهای جین تنگ ممکن است زیبا و جذاب به نظر برسد اما باعث تاخیر باروری در اسپرم‌های آماده‌ی باروری خواهند شد.
- استفاده از هندزفری در مردان و قرار دادن تلفن همراه در نزدیکی بیضه‌ها قرار می‌دهد، باعث کاهش کیفیت اسپرم میشود.
- مصرف ادامامه (سویای نارس) و غذاهای پر سس باعث کاهش غلظت اسپرم میشود. برای بارداری، هرچه غلظت اسپرم بیشتر باشد، احتمال زنده ماندن و به هدف رسیدن آن بیشتر از اسپرم‌های جدا مانده است.
ورزش و حفظ وزن سالم
سلامت زن نقش بسیار مهمی در بارداری سریع او دارد. چاقی و لاغری هر دو به دلایلی مشابه باعث مشکل در بارداری می‌شوند. بدن‌های چاق یا لاغر باعث قاعدگی نامنظم شده و بر توانایی بارداری در اکثر زنان تاثیر می‌گذارد.
اگر وزن زن بیشتر از وزن سالم باشد، زمانی که تصمیم به بارداری می‌گیرد نباید رژیم بگیرد اما می‌تواند به جای تلفن کردن به دوستان، تا منزل آنها پیاده رفته و با آنها صحبت کند. این کار باعث افزایش فعالیت و ورزش میشود. همچنین اگر زن در خانه حیاط‌دار زندگی می‌کند، می‌تواند یک روز در میان به باغچه رفته و گیاهی بکارد یا علف‌های هرز را بکند. این کار نیز باعث تحرک میشود.
زن باید یاد بگیرد که چگونه شاخص توده بدنی (BMI) خود را محاسبه کند. بر اساس آخرین یافته‌ها، شاخص توده بدنی و وزن فرد نشان دهنده‌ی سلامت او هستند. شاخص توده‌ی بدنی بالاتر از 25-28 و پایین‌تر از 15-19 باعث کاهش احتمال باروری هم در زنان و هم در مردان میشود.
داشتن سبک زندگی سالم
داشتن سبک زندگی سالم همیشه و برای تمام افراد خوب است اما زمانی که فرد قصد بارداری دارد، داشتن یک سبک زندگی سالم از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
زوجین باید قبل از بارداری سیگار کشیدن را ترک کنند. سیگار کشیدن احتمال باروری و حرکت اسپرم را کاهش می‌دهد. استعمال سیگار توسط مادر و استنشاق دود سیگار در دوران زایمان بر روی نوزاد تاثیر می‌گذارد.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که بین مصرف کافئین و توانایی بارداری زن رابطه‌ای وجود دارد اما برخی دیگر از مطالعات وجود چنین رابطه‌ای را انکار کرده‌اند. بنابراین زن باید در مورد مصرف کافئین و شرایط خود با پزشک مشورت کند.
کاهش استرس
افزایش سطح استرس باعث عدم تخمک گذاری در زنان میشود. هرچند مکانیسم‌های بیولوژیکی که باعث تاثیر استرس بر سیکل قاعدگی می‌شوند ناشناخته است، اما استرس باعث عدم عملکرد قسمت هیپوتالاموس مغز میشود. هیپوتالاموس مسئول کنترل غده‌ی هیپوفیز است. غده‌ی هیپوفیز نیز خود مسئول کنترل غده تیروئید و غدد فوق کلیوی در تخمدان‌ها است. غده تیروئید و غدد فوق کلیوی با یکدیگر برای تنظیم سطح هورمون‌ها کار می‌کنند. اختلال در عملکرد مثانه منجر به مشکلاتی در ترشح هورمون استروژن، تخمک گذاری، و فرایند تولید مثل خواهد شد. وجود استروژن برای آماده سازی پوشش داخلی رحم برای بارداری ضروری است. اگر تخمدان‌ها وظیفه خود را به درستی انجام ندهند، بر سیکل قاعدگی تاثیر گذاشته و منجر به عدم قاعدگی یا قاعدگی نامنظم میشود. افسردگی نیز تاثیر مشابهی داشته و باعث ناباروری میشود. کاهش استرس بهترین کاری است که باعث تنظیم سیکل قاعدگی شده و تشخیص زمان تخمک گذاری را آسان می‌کند. ثابت شده است که استرس بر روی هیپوتالاموس مرد نیز تاثیر مشابهی داشته و تعداد اسپرم‌های مرد را کاهش می‌دهد.
یک روش سالم مانند شنا، دوچرخه سواری یا رقص برای کاهش استرس انتخاب کنید .حرکاتی که باعث می‌شوند مانند کودکان بخندید را انجام دهید. در برخی موارد بیماران با استفاده از طب سوزنی بهبود یافته و احتمال بارداری در آنها افزایش یافته است.
در مصرف برخی از داروها احتیاط کنید
از پزشک درمورد هر دارویی، ازجمله عصاره‌های گیاهی، مکمل‌های غذایی و قرص‌های پیشخوانی که بر توانایی باروری تاثیر می‌گذارند اطلاعاتی بگیرید.
برخی از داروها، اگر چه ظاهرا بی خطر به نظر می‌رسند، ممکن است باعث کاهش شانس بارداری شوند. بنابراین قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید و در صورت تایید پزشک، دارو را مصرف کنید. برخی از داروهای ضد افسردگی، قرص‌های ضد تشنج، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و داروهای هورمونی شانس بارداری را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. زنانی که داروهای هورمونی برای درمان تیروئید، داروهای ضد افسردگی، داروى تسکين دهنده و داروی آسم مصرف می‌کنند نیز با مشکلات ناباروری روبرو هستند. همچنین، قبل از بارداری باید بقایای متوترکسات از بدن زن خارج شوند.
از قرارگیری در معرض آفت‌کش‌ها و دیگر مواد مضر خودداری کنید
قرارگیری در معرض آفت‌کش‌ها، مخصوصا آفت‌کش‌های صنعتی، هم در زن و هم در مرد باعث ناباروری میشود. و قرارگیری در معرض برخی از سموم و حلال‌ها- از جمله موادی که در صنعت چاپ و خشکشویی مورد استفاده قرار می‌گیرند- تاثیر معکوس بر باروری زنان خواهد داشت.
