بدن شما در دوران بارداری با مسائل بسیار زیادی باید رو به رو شود. برخی اوقات تغییراتی که در بدن در حال رخ دادن هستند موجب تحریک بدن و ایجاد ناراحتی می‌شوند و در برخی موارد این عوارض می‌توانند تا حدودی هشداردهنده باشند. البته به ندرت پیش میاید که این عوارض، خطرناک باشند اما در هر حال لازم است که شما در هر جلسه مراجعه به متخثث زنان و زایمان، تمامی مواردی که موجب نگرانی شما شده است را بازگو کنید. اغلب مشکلات و عوارض شایع بارداری را می‌توانید به راحتی با مشورت با یک ماما یا پزشک برطرف کنید. برخی از مادران ممکن است به مشکلات پیچیده تری دچار شوند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
برای هر زن، بارداری دوران بسیار خاص و خارق العاده‌ای است اما این دوره می‌تواند با مشکلاتی نیز همراه باشد که موجب ناراحتی و یا حتی درد کشیدن شما نیز بشود. باید بدانید که این عوارض بسیار عادی و معمول هستند. در صورتی که هر نگرانی در مورد مشکلات پیش آمده دارید، حتما با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. پزشک متخصص بعد از ارزیابی ای کامل و تشخیص مشکل شما، بهترین روش درمانی منایب برای شرایط شما که برای کودک نیز هیچ خطری نداشته باشد، پیشنهاد می‌دهد.
عوارض شایع در دوران بارداری
آکنه و جوش در بارداری
برخی از زنان متوجه می‌شوند که وضعیت پوست انها در بارداری بهتر شده و تعداد آکنه‌ها و جوش‌های پوستی آنها کم میشود. البته این اتفاق برای همه مادران نمی‌افتد، برعکس، برخی از زنان در دوران بارداری دچار مشکلات اکنه و جوش می‌شوند در حالی که قبلا چنین مشکلی نداشته اند. آکنه‌های پوستی می‌تواند در حد جوش‌های سر سیاه یا دانه‌های ریز پوستی تا جوش‌های بزرگ و ملتهب چرکی باشد. بروز جوش و اکنه در سه ماهه اول بارداری تقریبا شایع است چرا که در این زمان سطح هورمون‌های بدن و خصوصا پروژسترون تغییر می‌کند. تغییر در سطح هورمون‌ها می‌تواند موجب افزایش تولید چربی در غدد پوست شود که این موضوع نیز منجر به جوش‌های پوستی میشود. این جوش‌ها بیشتر در پوست گردن، شانه‌ها، کمر و صورت ایجاد می‌شوند.
برای درمان آکنه از یک پاک کننده ملایم و کرم مرطوب کننده ضد جوش استفاده میشود و بهتر است که در مواقع مورد نیاز حتما از کرمی استفاده شود که خاصیت ضدآفتاب نیز دارد. از استفاده از محصولانی که دارای سالیسیلیک اسید هستند خودداری کنید. محققان در مورد تاثیرات منفی این ماده بر بدم در دوران بارداری مشکوک هستند. خوردن مقادیر بسیار زیاد اب نیز به بیرون راندن چربی و باکتری از داخل منفافذ پوستی کمک می‌کند.
کمر درد
با پیشروی بارداری به تدریج رباط‌های بدن مادر شل می‌شوند تا بدن مادر برای زایمان کودک آماده شود. از سوی دیگر وزن کودک فشار بیشتری بر کم وارد می‌کند و حالت قرار گیری بدن مادر و ستون فقرات نیز تغییر می‌کند و در نتیجه میزان درد و ناراحتی مادر بیشتر میشود. داشتن کمردرد در دوران بارداری امری بسیار شایع است که اغلب زنان باردار به ان دچار می‌شوند. میزان کمر درد اغلب در شب‌ها بدتر میشود. بهترین راه برای کاهش کمر درد این است که:
- از ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید.
- روی صندلی بنشینید که برای شما کاملا راحت است و به خوبی از کمر شما پشتیبانی می‌کند.
- حتی برای زمان‌های کوتاه هم که شده، مرتبا استراحت کنید و بهتر است که در این زمین پاهای خود را بالا بگیرید.
- از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید.
یبوست
بروز یبوست نیز در ماه‌های اول بارداری شایع است که بر اثر تغییرات به وجود امده در بارداری ایجاد میشود. اول از همه، افزایش هورمون‌ها و خصوصا پروزسترون موجب شل شدن عضلات بدن و از جمله عضلات دیواره‌های معده و روده میشود و در نتیجه فرآیند هضم و دفع غذا کند شده و حجم خون افزایش پیدا می‌کند. اگر مارد به اندازه کافی مایعات مصرف نکند تا افزایش حجم خون را جبران کند، این حالت به شدت گرفتن یبوست کمک می‌کند. بنابراین آب و مایعات فراوان بنوشید و ورزش کنید.
بدون تجویز پزشک از داروهای ملین استفاده نکنید. اگر مشکل یبوست مداوم است و همچنان ادامه دارد، در جلسه بعدی که به متخصص زنان مراجعه می‌کنی، موضوع را با او در میان بگذارید. در صورتی که یبوست دارید، در هنگام دستشویی رفتن فشار زیادی به خود وارد نکنید چرا که این کار موجب هموروئید میشود.
گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات کف پا، ساق پا و ران‌ها در مادران باردار امری بسیار شایع است. علت اصلی این عارضه مشخص نیست اما بر خی محققان تصور می‌کنند که بزرگ شدن رحم موجب فشار بر عصب‌ها و رگ‌های خونی شده و در نتیجه گرفتگی عضله رخ می‌دهد. در صورتی که دچار گرفتگی عضله شدید، سعی کنید عضله مربوطه را کشش دهید. پاهای خود را صاف کنید و انگشتان پای خود را به سمت خودتان بگیرید و از کمر خم شوید. همچنین می‌توانید در حالت ایستاده، پاهای خود را صاف نگه دارید و از کمر خم شوید.
رژیم غذایی می‌تواند در کاهش گرفتگی عضلات موثر باشد. برخی از متخصصین تغذیه معتقدند که مصرف مکمل‌های کلسیم، پتاسیم و فسفر می‌توانید میزان بروز گرفتگی عضلات را کاهش دهد اما شما باشد قبل از مصرف هر مکملی با پزشک خود مشورت کنید. داشتن رژیم غذایی سالم حاوی میوه‌های مختلف و سبزیجات سبز و غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر، پنیر و ماست نیز کمک کننده است.
تکرر ادرار
در سه ماهه اول بارداری بر اثر تغییرات هورمونی ایجاد شده در بدن مادر، معمولا تکرر ادرار ایجاد میشود. در اواخیر بارداری نیز بر اثر افزایش اندزه و حجم جنین، بر روی مثانه فشار وارد میشود و مادر بیش از قبل برای رفتن به دستشویی احساس اضطرار می‌کند.
سوزش سردل و رفلاکس معده
سوزش سر دل و رفلاکس معده یکی از عوارض شایع بارداری است. منظور از سوزش سر دل، احساس سوزش در قسمت میانی قفسه سینه است که اغلب بعد از خوردن یک وعده غذایی رخ می‌دهد. همچنین ممکن است بیمار در دهان خود یا در گلوی خود احساس طعمی تلخ یا احساس وجود اسید داشته باشد و درد و سوزش او در حالت خمیده به جلو بیشتر شود. در سه ماهه اول بارداری، 25 درصد از زنان دچار رفلاکس معده می‌شوند و این حالت ر سه ماهه سوم مجددا شدت می‌گیرد. رفلاکس معده در سه ماهه اخر بارداری می‌تواند بسیار شدیدتر باشد چرا که جنین در حال رشد به دستگاه گوارشی مادر فشار وارد می‌کند. بهتر است که وعده‌های غذایی خود را افرایش دهید و به جای آن، در هر وعده، غذای کمتری میل کنید. اگر وعده‌های غذایی بزرگ بخورید و بلافاصله بعد از آن دراز بکشید، به طور قطع رقلاکس معده خواهید داشت. برای کاهش علائم رفلاکس معده و سوزش سر دل:
- با گذاشتن بالشت اضافه، سر خود را در هنگام خواب در حدود 15 سانتی متر بالاتر بگیرید.
- از خوردن غذا در پایان شب و بلافاصله قبل حواب پرهیز کنید.
- از خوردن غذاهای پرادویه و اسیدی خودداری کنید.
سردرد
سردردهای تنشی بر اثر عوامل مختلفی از جمله استرس، خستگی مفرط، گرمای شدید و سر صدا ایجاد می‌شوند. سردردهای خوشه‌ای دارای انواع مختلفی هستند و ممکن است در هربار در حدود یک ساعت طول بکشند و حملات این سردردها تا چند هفته الی چند ماه ادامه دارد. استفاده از استامینوفن برای تسکین این سردردها بلامانع است. شما می‌توانید یک روسری را تا بزنید تا به شکل یک نوار با عرض 5 سانتی در بیاید و سپس ان را دور سر خود بپیچید و درست در نقطه‌ای گره بزنید که سر درد شما در ان نقطه بیش از همه حس میشود. اعمال این فشار موجب کاهش جریان خون به این ناحیه میشود و احساس درد تپنده و کوبش در سر که ناشی از تورم رگ‌ها می‌باشد را کاهش می‌دهد.
میگرن
سردردهای میگرنی معمولا یک مشکل ارثی هستند. در حدود یک پنجم زنان باردار در دوران بارداری خود دچار سردرد میگرنی می‌شوند. حمله‌ی میگرنی ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد. برخی از زنانی که از قبل بهمیگرن دچار هستند، به علت تغییرات هورمونی، سردرد میگرنی آنها در دوران بارداری شدت پیدا می‌کند. زنجبیل می‌تواند در بهبدی میگرن موثر باشد. تحقیقات نشان داده اند که مقدار حل کردن نوک قاشق پودر زنجبیل در آب و مصرف آن می‌تواند به انداره داروهای مسکن در کاهش سردرد میگرنی موثر باشد. زنجبیل موجب توقف تولید پروستاگلاندین‌ها در بدن میشود که عامل اصلی احساس درد هستند. زمانی که بیمار اولین علائم سردرد میگرنی را حس می‌کند، یک سوم قاشق چایی خوری پورد زنجبیل را در یک فنجان آب مخلوط کنید و به او بدهید. این ترکیب را 3 تا 4 بار در روز مصرف شود تا درد تسکین پیدا کند.
درد عصب سیاتیک
بسیاری از زنان در دوران بارداری خود درد شدیدی را در کمر یا باسن خود حس می‌کنند که به سمت ساق پا یا کناره‌های ران منتشر میشود. به این درد، درد عصب سیاتیک گفته میشود. عصب سیاتیک از پشت فضای رحم در لگن عبور می‌کند و سپس به سمت پاها می‌رود. پزشکان معتقدند که درد سیاتیک در بارداری ناشی از فشار رحم در حال رشد به عصب سیاتیک است. بهترین روش درمان برای این درد این است که به پهلوی مخالف با پهلویی که درد می‌کند، دراز بکشید. این کار موجب حرکت رحم و کاهش فشار وارد شده بر عصب میشود.
تورم مچ پا، پا و انگشتان پا
در حدود 80 درصد از زنان در دوران بارداری خود دچار ورم دست و پاها می‌شوند. در دوران بارداری مایعات بدن افزایش پیدا می‌کنند و طبیعی است که بخشی از این مایع در پاها جمع میشود. اگر شغل مادر این گونه ایجاب کند که برای مدت زمان زیاد ایستاده باشد (خصوصا در هوای گرم) این مایعات اضافه در پاهای او جمع می‌شوند. قبلا این گونه تصور می‌شد که مکمل‌های کلسیمی در کاهش تورم موثرند اما تحقیقات اخیر نشان داده اند که کلسیم چنین تاثیری ندارد. تورم می‌تواند نشانه فشار خون بالا در بارداری یا وضعیت قبل از بروز مسمومیت بارداری باشد بنابراین بسیار مهم است که در مورد مشکل تورم با پزشک یا ماما مشورت کنید.
حالت تهوع و استفراغ
تغییرات هورمونی ایجاد شده در دوران بارداری موجب بروز حالت تهوع میشود که اغلب در صبح‌ها حس میشود اما به طور کلی می‌تواند در هر ساعتی از روز باشد. این مشکل معمولا با رسیدن به هفته 12 بارداری برطرف میشود. برای بهبود حالت تهوع می‌توانید صبح‌ها بیسکوئیت بخورید و نان خود را قبل از خوردن، تست کنسد. بهتر است که وعده‌های غذایی کوچک بخورید اما تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش دهید. نگذارید شکم شما خالی بمانید چرا که خالی بودن معده موجب تحریک حالت تهوع میشود. مصرف ویتامین ب6 و زنجبیل را افزایش دهید (هر دو موجب کاهش حالت تهوع می‌شوند).
خستگی
سه ماهه اول بارداری بدون شک موجب بروز حس خستگی مفرط در بدن میشود اما خیال شما باید راحت باشد که این حالت کاملا طبیعی است و با پیشروی روند بارداری بهبود پیدا می‌کند. در نظر داشته باشید که هر شب حتما 8 ساعت بخوابید و در صورت امکان در طول روز استراحت داشته باشید. هرچقدر بدن و ذعن شما سالم تر باشند، شما از دوران بارداری خود لذت بیشتری می‌برید. شما می‌توانید راهکارهای ساده‌ای برای کنترل خستگی خود ابداع کنید. این راهکارها ممکن است بسیار ساده باشد اما می‌تواند بسیار مهم و موثر نیز باشد.
