علت و درمان خونریزی و لکه بینی در بارداری

 

هر نوع خونریزی حین بارداری، حتی برای بی‌خیال‌ترین مادران ترس برانگیز است. اگر چه لکه ‌بینی در نزدیک به یک سوم از همه بارداری‌ها اتفاق می‌افتد، در اغلب موارد، به هیچ وجه تهدیدی برای مادر و کودک نیست. برای درصد کمی از زنان باردار پس از مقاربت خونریزی اتفاق می‌افتد، و در برخی دیگر علل خونریزی هیچ ارتباطی با حاملگی ندارد و به مواردی مانند عفونت و پارگی دیواره واژن مربوط است. اکثریت عظیمی از موارد لکه ‌بینی بی‌خطر هستند اما خونریزی، صرف نظر از میزان آن، می‌تواند نشانه‌ای از عوارض مختلف، از جمله سقط جنین، حاملگی خارج رحمی و پایین بودن جفت باشد، و بنابراین هرگز نباید نادیده گرفته شود.

خونریزی در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه اول، معمول است و غالبا هیچ علتی برای نگرانی نیست. اما از آنجایی که خونریزی گاهی اوقات نشانه‌ای از مسئله جدی است، مهم است که علل احتمالی را بدانیم و برای اطمینان از سالم بودن خود و کودکتان، توسط [shortcode-variables slug=”about”] بررسی شوید.

خونریزی و لکه ‌‌‌بینی در سه ماهه اول

---

دلایل ممکن خونریزی سه ماهه اول عبارتند از:

خونریزی  لانه گزینی

بیمار ممکن است در طی شش تا ۱۲ روز اول پس از تخمک گذاری، لکه بینی طبیعی داشته باشد زیرا تخمک‌های بارور خود را در پوشش رحم جای می‌دهند. بعضی از زنان متوجه بارداری خود نمی‌شوند، زیرا این دوره خونریزی را با پریود خفیف اشتباه می‌گیرند. معمولا خونریزی بسیار سبک است و از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد.

سقط جنین

از آنجا که سقط جنین در طول ۱۲ هفته اول بارداری در شایع‌ترین میزان قرار دارد، به عنوان یکی از بزرگترین نگرانی‌های خونریزی سه ماهه اول می‌باشد. با این حال، خونریزی سه ماهه اول لزوما به این معنی نیست که نوزاد از دست رفته است یا در حال سقط می‌باشد. در حقیقت، اگر ضربان قلب در سونوگرافی دیده شود، اکثر زنانی که خونریزی واژینال سه ماهه اول را تجربه می‌کنند، سقط جنین نخواهند داشت.

حاملگی خارج از رحم

در حاملگی خارج رحمی، جنین بارور شده خارج از رحم، معمولا در لوله فالوپ قرار می‌گیرد. اگر جنین به رشد خود ادامه دهد، ممکن است موجب ترکیدن لوله فالوپ شود که می‌تواند برای مادر مرگ‌بار باشد.

حاملگی پوچ

بارداری پوچ (که به بیماری تروفوبلاست بارداری نیز نامیده می‌شود). این وضعیت که در آن به جای جنین، بافت غیرطبیعی در داخل رحم رشد می‌کند، بسیار نادر است. در موارد نادر، بافت سرطانی است و می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.

علل دیگر خونریزی در اوایل بارداری عبارتند از:

تغییرات دهانه رحم

در دوران بارداری، خون بیشتری به دهانه رحم منتقل می‌شود. مقاربت یا آزمایش پاپ اسمیر، که باعث تماس با دهانه رحم می‌شود، می‌تواند باعث خونریزی گردد. این نوع خونریزی دلیلی برای نگرانی نیست.

عفونت

هر گونه عفونت دهانه رحم، مهبل (واژن) یا یک عفونت منتقله از راه جنسی (مانند کلامیدیا، سوزاک یا تبخال تناسلی در سه ماهه اول می‌تواند باعث خونریزی شود.

خونریزی و لکه ‌بینی در سه ماهه دوم و سوم

---

احتمال سقط جنین (که پس از ۲۰ هفته اول به مرده زایی شناخته می‌شود) به طور قابل توجهی پس از سه ماهه اول کاهش می‌یابد و بسیاری از عوارض اولیه دیگر (مانند حاملگی‌های خارج از رحم و پوچ) عامل خونریزی نیستند، اما خونریزی غیرطبیعی در اواخر بارداری ممکن است جدی‌تر باشد، زیرا می‌تواند به مشکلی برای مادر یا کودک مربوط شود. اگر بیمار در سه ماهه دوم یا سوم خود خونریزی داشته باشد، باید در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید.

دلایل ممکن برای خونریزی در اواخر بارداری عبارتند از:

جفت پایین

این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت در پایین رحم قرار گرفته باشد و بخشی یا تمام کانال زایمان را پوشش دهد. پایین بودن جفت در اواخر سه ماهه سوم بسیار نادر است و تنها در یک مورد از هر ۲۰۰ حاملگی اتفاق می‌افتد. جفت پایین در حال خونریزی، که می‌تواند بدون درد باشد، یک مورد اضطراری است که نیاز به اقدامات فوری لازم دارد.

جدا شدن جفت

در حدود ۱٪ از حاملگی‌ها، جفت از دیواره رحم قبل یا در طول زایمان جدا می‌شود و خون بین جفت و رحم جریان می‌یابد. قطع جفت می‌تواند برای مادر و نوزاد بسیار خطرناک باشد. علائم و نشانه‌های دیگری جدا شدن جفت عبارتند از درد شکم، بیرون آمدن لخته از واژن، رحم منقبض و کمر درد.

پارگی رحم

در موارد نادر، زخم زایمان سزارین قبلی می‌تواند در حین بارداری باز شود. پارگی رحم می‌تواند مرگبار باشد، و نیاز به زایمان سزارین اورژانسی دارد.

پایین آمدن عروق خونی جنین

در این وضعیت بسیار نادر، عروق خونی نوزاد در حال رشد در بند ناف یا جفت از کانال زایمان عبور می‌کند.عبور عروق می‌تواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد، زیرا رگ‌های خونی می‌توانند باز شوند، به طوری که جنین به شدت خونریزی می‌کند و اکسیژن از دست می‌دهد. سایر علائم پایین آمدن عروق جنین شامل موارد ضربان غیر طبیعی قلب جنین و خونریزی بیش از حد می‌باشد.

زایمان زودرس

خونریزی واژینال در اواخر بارداری ممکن است تنها نشانه این باشد که بدن برای زایمان آماده است. چند روز یا چند هفته قبل از زایمان، توپی مخاطی که ورودی رحم را می‌پوشاند از واژن عبور می‌کند و معمولا مقدار کمی خون در آن وجود دارد (این حالت به “نمایش خون” شناخته می‌شود). اگر خونریزی و علائم زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری شروع شود، با پزشک تماس بگیرید، زیرا ممکن است بیمار در معرض زایمان زودرس باشد. سایر علائم زایمان زودرس شامل انقباضات، ترشحات واژن، فشار شکمی و درد در پایین کمر می‌باشد.

علل دیگر خونریزی در اواخر بارداری عبارتند از:

• فیبروم‌ها، که رشد ضایعات در پوشش رحم هستند. گاهی اوقات جفت جایی که فیبروم وجود دارد قرار می‌گیرد.
• آسیب به رحم یا واژن
• پولیپ‌ها
• سرطان

تشخیص

---

از آنجا که خونریزی واژینال در هر یک از سه ماهه‌های بارداری ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل باشد، با پزشک تماس بگیرید. از یک پد استفاده کنید تا بتوانید میزان خونریزی خود را اندازه گیری کنید و نوع خون (به عنوان مثال صورتی، قهوه‌ای یا قرمز، صاف و یا لخته مانند) را ثبت نمایید. بافتی که از طریق مهبل خارج می‌شود را برای بررسی نزد پزشک ببرید.

بیمار باید انتظار انجام سونوگرافی برای تعیین علت اصلی خونریزی را داشته باشد. سونوگرافی واژن و شکم اغلب در کنار هم به عنوان بخشی از ارزیابی کامل انجام می‌شود. پزشک ممکن است چند آزمون معمول انجام دهد. آزمایش خون یا ادرار می‌تواند سطح هورمون حاملگی شما را بررسی کند. یک آزمایش برای بررسی گروه خون نیز ممکن است انجام گردد.

درمان

---

درمان به دلایل خونریزی و لکه بینی وابسته است و برای هر بیمار بسته به شرایط فردی او مانند ماه بارداری و میزان خونریزی متفاوت است. تنها پزشک می‌تواند پس از تشخیص تصمیم بگیرد که کدام درمان برای بیمار مناسب است.

سقط ناقص یا اجتناب ناپذیر

برای اطمینان از این که تمام بقایای بارداری از رحم خارج شده است، بایستی کورتاژ تشخیصی (D & C) یا کورتاژ مکشی انجام شود. داروی میزوپروستول جایگزینی برای درمان جراحی است.

سقط کامل

در صورتی که خروج تمامی بقایای بارداری توسط معاینه و سونوگرافی تایید شود، هیچ درمانی ممکن است لازم نباشد.

سقط از دست رفته

ممکن است کورتاژ تشخیصی انجام شود یا بیمار به خانه منتقل گردد و خروج خود به خود بقایا بررسی گردد. میوزوپروستول ممکن است به عنوان یک روش جایگزین استفاده شود.

سقط عفونی

آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی معمولا ضروری هستند. تخلیه سریع رحم برای از بین بردن ضایعات عفونی باید انجام شود.

حاملگی پوچ

کورتاژ تشخیصی ضروری است. پیگیری برای آزمایش سطوح بتا-hCG در فواصل منظم و بررسی کوریوکارسینوما مهم است.

حاملگی خارج از رحم

یک حاملگی خارج رحمی اتمام یافته، خطرناک‌ترین خونریزی واژینال در سه ماهه اول بارداری است و به طور بالقوه برای مادر مادر مرگبار است. لاپاروسکوپی فوری یا لاپاراتومی در این موارد ضروری است.

سقط جنین

اگر بیمار خونریزی شدیدی داشته باشد، برای بررسی کم خونی مورد آزمایش قرار می‌گیرد و در صورت نیاز درمان می‌شود. در موارد بسیار نادر، برداشتن رحم (هیسترکتومی) برای زنانی که خونریزی شدید و غیر قابل کنترل دارند یا دچار عفونت شدیدی هستند که با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شود، لازم می‌باشد.

پیشگیری

---

برای مدیریت درمان خونریزی و لکه بینی در دوران بارداری و افزایش احتمال حاملگی سالم، پزشک ممکن است بیمار را تشویق به انجام موارد زیر کند:

• استراحت مطلق و یا خوابیدن بیشتر
• زمان کمتری روی پاهای خود بایستید.
• فعالیت بدنی خود را محدود کنید.
• در صورت امکان پاهای خود را بالا ببرید.
• از بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید.
• در حالی که بیمار همچنان خونریزی می‌کند، از تامپون استفاده نکنید و یا مقاربت نداشته باشید.