لاپاراسکوپی زنان یک روش جراحی است که در آن جراح از یک دوربین (لاپاراسکوپ) برای دیدن شکم بیمار استفاده می‌کند. این بدان معنی است که پزشک قادر است رحم، لوله‌های رحم و تخمدان‌های شما را ببیند. همچنین پزشکان با استفاده از این دوربین، قادر خواهند بود سایر قسمت‌های بدن مانند مثانه و روده را نیز ببینند. در کنار اینکه پزشک می‌تواند داخل شکم شما را ببیند، می‌تواند از ابزارهای خاصی برای انجام آزمايشات و يا درمان برخی بیماری‌های زنان استفاده کند. لاپاراسکوپی زنان می‌تواند برای تشخیص یک بیماری و یا درمان آن استفاده شود.
چرا عمل لاپاراسکوپی روش مناسبی برای برداشتن رحم و درمان حاملگیهای خارج رحم است؟
لاپاروسکوپی یک روش جراحی منحصر به فرد است که همزمان دارای ویژگی‌های جراحی جزئی و کلی می‌باشد. اگر یک عمل لاپاروسکوپی شامل جراحی مینیموم درون شکمی باشد (مانند لاپاروسکوپی تشخیصی، درخشش لوله)، هم ناراحتی‌های بعد از عمل و هم خطر عوارض جانبی به عمل جراحی جزئی نزدیک‌تر است تا عمل کلی. همه‌ی افراد کاندیدای مناسبی برای این نوع جراحی نیستند. متخصص زنان و زایمان می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما کاندیدای مناسبی برای انجام این عمل هستید یا خیر.
کاربرد لاپراسکوپی
لاپاروسکوپی زنان می‌تواند در موارد زیر استفاده شود:
- تشخیص و درمان اندومتریوز
- از بین بردن چسبندگی‌ها (بافت اسکار)
- درمان حاملگی خارج از رحم
- عقیم‌سازی زنان (جراحی بر روی لوله‌های فالوپ برای جلوگیری از بارداری‌های آینده)
- خارج کردن کیست تخمدان
- خارج کردن رحم (هیسترکتومی) یا تخمدان‌ها (اوفورکتومی)
- درمان فیبروم‌ها
- تحقیق درباره‌ی ابتلا به سرطان یا خارج کردن گره‌های لنفاوی برای درمان سرطان
- برداشتن تخمک‌ها برای لقاح آزمایشگاهی
اقدامات قبل از لاپراسکوپی
جراح چگونگی آماده شدن برای این عمل جراحی را توضیح خواهد داد. برای مثال، اگر بیمار سیگار می‌کشد از او خواسته خواهد شد که سیگار کشیدن را ترک کند. سیگار کشیدن، خطر بروز مشکل در قفسه‌ی سینه یا عفونت زخم را افزایش داده و روند بهبودی را کند می‌کند. اگر بیمار لاپاروسکوپی را به منظور تشخیص یک وضعیت انتخاب کرده است، معمولاً این عمل برای او به صورت یک مورد یک روزه خواهد بود. این گفته به این معناست که او عمل را انجام خواهد داد و در همان روز به خانه باز خواهد گشت. اگر عمل لاپاروسکوپی به منظور درمان یک بیماری انجام شود، بیمار نیاز خواهد داشت که در طول شب در بیمارستان بماند. ممکن است از بیمار خواسته شود که برای چند ساعت پیش از عمل چیزی نخورد و نیاشامد. در بیمارستان، آزمایش‌هایی انجام خواهد شد تا سلامت بیمار برای انجام عمل بررسی شود. این آزمایشات شامل چک کردن عملکرد قلب، واحد خون و وضعیت ادرار است. ممکن است از بیمار خواسته شود که جوراب‌های فشرده‌ساز را برای جلوگیری از لخته شدن خون در رگ پاها، بپوشد. همچنین به همین منظور ممکن است به بیمار داروهای ضد لخته شدن داده شود. جراح درباره‌ی آنچه که پیش از عمل جراحی، در حین آن و پس از آن اتفاق خواهد افتاد، و نیز میزان درد بیمار با او صحبت خواهد کرد. این فرصت در اختیار بیمار قرار خواهد گرفت تا به طور کامل بداند که چه پیش خواهد آمد. بیمار ممکن است پرسش‌هایی درباره‌ی خطرات عمل، مزیت‌های آن و نیز گزینه‌های دیگر عمل جراحی مطرح کند.
روند انجام عمل جراحی
لاپاروسکوپی زنان معمولاً با از بیهوشی عمومی انجام میشود. به این معنا که بیمار در طول عمل جراحی خواب خواهد بود. لاپاروسکوپی نوعی از عمل جراحی با تکنیک سوراخ کلید است. این تکنیک از قطعه‌ای از یک وسیله به نام لاپاروسکوپ استفاده می‌کند. لاپاروسکوپی یک تلسکوپ کوچک با یک دوربین متصل است که جراح برای دیدن درون شکم بیمار از آن استفاده می‌کند. این وسیله از طریق یک برش کوچک در ناف قرار داده میشود. این عمل، بسته به نوع آزمایش یا درمانی که شخص احتیاج دارد، می‌تواند بین سی دقیقه تا سه ساعت زمان ببرد. جراح یک برش در ناف بیمار ایجاد می‌کند. سپس یک لوله را در این برش قرار داده و مقداری گاز در آن پمپ می‌کند. این گاز، شکم بیمار را باد کرده و ارگان‌های او را از هم جدا می‌کند. این کار باعث میشود که جراح راحت‌تر ارگان‌های بیمار را به وسیله‌ی لاپاروسکوپ دیده و جراحی را در صورت نیاز بیمار انجام دهد. جراح برای داشتن دید بهتر نیاز دارد که برخی از ارگان‌ها را جابجا کند. او ممکن است تعداد یک یا بیشتر برش را پایین‌تر از شکم بیمار ایجاد کند. هر وسیله‌ی جراحی (مانند گرسپر) که برای درمان نیاز باشد، می‌تواند از طریق این برش‌ها وارد بدن بیمار گردد. در انتهای عمل، جراح با احتیاط وسایل را از شکم بیمار خارج کرده و اجازه می‌دهد که گاز خارج شود. او برش‌ها را با بخیه، گیره یا چسب می‌بندد.
بهبودی
بیمار نیاز خواهد داشت که تا زمان گذشتن تأثیرات بیهوشی استراحت کرده و برای تسکین هر گونه درد و ناراحتی، مسکن درد استفاده کند. بیهوشی عمومی می‌تواند تا مدت 24 ساعت، هماهنگی بدنی و مهارت‌های استدلال بیمار را تحت تأثیر قرار دهد. در این مدت، او نباید رانندگی کرده یا تصمیمات مهم را اتخاذ کند. بیمار معمولاً قادر است که پس از چند ساعت و در زمانی که احساس آمادگی کرد، به خانه برگردد. بیمار باید کسی را داشته باشد که او را تا خانه برساند. بهتر است یکی از دوستان یا بستگان تا 24 ساعت پس از انجام لاپاروسکوپی با بیمار بمانند. پرستار بیمارستان درباره‌ی مراقبت از زخم‌ها، بهداشت فردی و حمام کردن به بیمار توضیح خواهد داد.
اگر بیمار لاپاروسکوپی را برای تشخیص یک وضعیت انجام داده باشد، احتمالاً پس از گذشت یک هفته آماده است که به روتین معمول زندگی خود برگردد. اگر با انجام لاپاروسکوپی به دنبال درمان بوده باشد، به عنوان مثال برای آندومتریوز یا هیسترکتومی، او به دو تا سه هفته زمان برای ریکاوری نیاز خواهد داشت. جراح ممکن است از بخیه، گیره یا چسب برای بستن برش‌های ایجاد شده در طول جراحی استفاده کند. اگر بخیه‌ها قابل جذب باشند، معمولاً پس از یک هفته می‌ریزند. چسب معمولاً پس از هفت روز شسته میشود. اگر بخیه‌ها غیر قابل جذب باشند، یا قلاب یا گیره استفاده شده باشد، بیمار باید پس از پنج تا هفت روز آنها را خارج کند. جراح احتمالاً مسکن‌های ضد درد را برای بیمار تجویز خواهد کرد تا پس از عمل مصرف کند. او درباره‌ی زمان مصرف این مسکن‌ها و عوارض جانبی آنها توضیح خواهد داد. سعی کنید از خانه‌ی خود دور نشوید و در هر روز کارهای کمی انجام دهید. این کار به روند بهبودی کمک می‌کند. به هر حال به علائم بدن خود توجه کنید – بدن شما در طول این بهبودی خسته‌تر از معمول بوده و به استراحت نیاز دارد. بیمار معمولاً قادر است که پس از گذشت چند روز رابطه‌ی جنسی با دخول داشته باشد، مگر اینکه پزشک توصیه‌ای درباره‌ی این موضوع به او کرده باشد.
ریسک
هر نوع عمل لاپاروسکوپی دارای خطرهای مربوط به خود می‌باشد. این خطرها ناخوشایند هستند اما بیشتر اثرات موقتی می‌باشند که بیمار ممکن است پس از عمل جراحی با آنها مواجه شود. برای مثال، بیمار ممکن است درد مختصری را در پایین تنه و شانه‌ها احساس کند. درد شانه ممکن است به دلیل گاز استفاده شده برای باد کردن شکم باشد که ارگان‌ها و اعصاب داخلی را تحریک کرده است. معمولاً این درد پس از چند روز بهبود می‌یابد. بیمار ممکن است کبودی‌هایی را در اطراف برش‌ها روی شکم مشاهده کند- این مشکل نیز بدون درمان بهبود می‌یابد. دیگر عوارض عمل جراحی لاپاروسکوپی زنان در زیر آورده شده اند.
- زخم‌ها به خوبی ترمیم نشوند یا دچار عفونت گردند.
- بیمار دچار عفوت ادرار شود.
- بیمار دچار فتق شود که ورمی زیر پوست است. این اتفاق وقتی می‌افتد که بخشی از پایین تنه (مانند چربی یا روده) به عضله‌ی شکم وارد شود.
جایگزین‌های لاپاراسکوپی زنان چیست؟
لاپاراسکوپی زنان برای همه مناسب نیست. جراح شما ممکن است تحقیقات یا درمان‌های جایگزین را به شما پیشنهاد کند اگر:
- دارای اضافه وزن هستید،
- یک خانم مسن (در دوران یائسگی) هستید،
- قبلاً عمل جراحی در شکم داشته‌اید،
- بیماری قلبی یا ریوی دارید.
بسته به علت علائم شما ممکن است بررسی‌ها و یا روش‌های دیگری وجود داشته باشند. برای مثال، اگر شما اندومتریوز دارید، پزشک ممکن است از داروهای مسکن و درمان‌های هورمونی استفاده کند. قبل از اینکه لاپاراسکوپی زنان پیشنهاد شود، باید یک اسکن اولتراسوند داشته باشید. از اسکن التراسوند می‌توان برای تشخیص برخی از بیماری‌های زنان، مانند فیبروئید نیز استفاده کرد. شما می‌توانید یک اسکن سونوگرافی داشته باشید که از بیرون، و از طریق شکم به رحم شما نگاه می‌کند. همچنین می‌توانید از یک سونوگرافی که با استفاده از دستگاهی که به مهبل (واژن) شما وارد میشود، از داخل به رحم شما نگاه می‌کند، استفاده کنید. روش‌های دیگری مانند اسکن MRI نیز می‌توانند برای تشخیص بیماری‌هایی مانند آندومتریوز مورد استفاده قرار گیرند.
یکی از گزینه‌های جایگزین برای لاپاراسکوپی، لاپاراتومی است. این نوع عمل زمانی انجام میشود که جراح با ایجاد یک برش بزرگ در شکم، عمل جراحی را شروع می‌کند. اگر برای مثال به علت خونریزی، نیاز شدید به مداوای سریع بیمار وجود داشت، از جراحی لاپاراتومی استفاده میشود. همچنین جراح ممکن است لاپاراتومی را برای عمل‌های بزرگتر مانند هیسترکتومی پیشنهاد کند. داشتن یک لاپاراسکوپی دارای مزایای بالقوه‌ای، مانند برش‌های کوچکتر و بهبود سریع‌تر، در مقایسه با لاپاروتومی است. با این حال، برای برخی از زنان، لاپاروتومی ممکن است انتخاب خوبی باشد. جراح در مورد جوانب مثبت و منفی هر یک از این روش‌ها، و همچنین گزینه‌های درمان با شما صحبت خواهد کرد.
سؤالات رایج
لاپاراسکوپی زنان برای عقیم سازی چیست؟
جراحی عقیم سازی برای جلوگیری از بارداری در آینده است. این روش یک شکل دائمی از پیشگیری از بارداری است. از این روش برای زنانی استفاده میشود که مصمم هستند نمی‌خواهند بچه دار شوند یا مطمئن هستند خانواده‌هایشان را کامل کرده‌اند و فرزندان بیشتری نمی‌خواهند. جراح یک لاپاراسکوپ را از طریق یک برش در ناحیه شکم (ناف) به شکم شما می‌برد. سپس یک برش دیگر نیز در شکم ایجاد می‌کند و ابزار خاصی در آن قرار می‌دهد که به وسیله این ابزار می‌تواند با استفاده از گیره، لوله‌های رحم را ببندد. بعضی از جراحان ممکن است از جریان الکتریکی یا دستگاه دیگری به جای گیره استفاده کنند. بستن لوله‌های رحم، به این معنی است که اگر شما رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، اسپرم نمی‌تواند به تخمک برسد تا آن را بارور کند. اگر تصمیم به انجام جراحی عقیم سازی دارید، بهتر است که در مورد آن زیاد فکر کنید، تا از تصمیم خود مطمئن شوید و باور کنید که در آینده هرگز از این تصمیم خود پشیمان نخواهید شد. این روش دائمی و غیر قابل برگشت است. به شما پیشنهاد خواهد شد که باید با شریک زندگی خود مشورت کنید، تا به شما در مورد فکر کردن به تمام جوانب مثبت و منفی این تصمیم کمک کند.
جایگزین‌هایی برای این عمل وجود دارند، برای مثال می‌توانید از روش‌های دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنید یا شریک زندگی شما می‌تواند وازکتومی انجام دهد. وازکتومی یک عمل کوچکتر است که در آن لوله‌هایی که اسپرم را از بیضه‌ها به آلت تناسلی مرد حمل می‌کنند بریده می‌شوند. پزشک شما می‌تواند درباره گزینه‌هایی بیشتری که برایتان وجود دارد، توضیح و به هر سؤالی که ممکن است داشته باشید پاسخ دهد.
آیا ممکن است تقریباً هر بیماری که نیاز به جراحی با لاپاراسکوپی دارد، درمان شود و تنها 2 تا 4 زخم کوچک روی شکم وجود داشته باشد؟
بله، اما ممکن است همیشه دو تا چهار زخم وجود نداشته باشد. اساساً در ابتدا لاپاراسكوپی زنان نياز به دو تا چهار برش بر روی شکم داشت، اما امروزه جراحان می‌توانند جراحی‌های لاپاراسكوپی را انجام دهند كه زخم‌هايی كمتری از خود به جا می‌گذارد. عمل جراحی لاپاروسکوپی تک پورت تعداد زخم‌ها را به تنها یک زخم در ناف، درست در ناحیه شکم کاهش می‌دهد. مزیت این تکنیک این است که وقتی زخم‌های برش بهبود می‌یابند، اسکار هرگز دیده نمی‌شود، زیرا به داخل جمع خواهد شد و توسط ناف پنهان خواهد گشت.
آیا عمل جراحی لاپاروسکوپی تک پورت جایگزین جراحی لاپاروسکوپی چند پورت میشود؟
جراحی لاپاروسکوپی تک پورت نیاز به ابزار خاص و جراحانی با تخصص خاص دارد. پزشکان به طور مداوم از این تکنیک استفاده می‌کنند و انتظار می‌رود که در آینده به جای جراحی لاپاراسکوپی چند پورت برای تقریباً همه بیماری‌ها از آن استفاده شود؛ اما حتی اگر چنین باشد، این بدان معنا نیست که هر بیمار واجد شرایط جراحی لاپاروسکوپی تک پورت باشد؛ در نهایت تصمیم در این مورد به قضاوت جراح بستگی دارد.
آیا جراحی لاپاروسکوپی به عنوان جراحی باز، ایمن است؟
در حقیقت، تمام انواع جراحی برخی خطرات، مانند خونریزی بیش از حد و یا آسیب به ارگان‌های مجاور، مثلا مثانه، حالب یا روده بزرگ را دارند. اما اگر بیمار قبل از جراحی به درستی ارزیابی شود و اگر تیم جراحان تخصص لازم را داشته باشند، خطرات مربوط به جراحی لاپاروسکوپی با خطرات مرتبط با جراحی باز متفاوت نیست.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
