آیا زخم دهانه رحم (بیرون زدگی رحم) درمان قطعی دارد؟

زخم دهانه رحم اختلالی گفته می‌‌شود که در آن سلول‌های درون دهانه رحم در قسمت خارجی آن شروع به تشکیل شدن می‌نمایند و باعث ایجاد شدن زخم قرمز و ملتهب می‌شوند. زخم دهانه رحم معمولاً جای نگرانی ندارد با این حال با توجه به ظاهر آن برخی از افراد نگران هستند که این وضعیت اولین مرحله سرطان دهانه رحم می‌باشد و به همین دلیل باید بتوانند تفاوت بین سرطان دهانه رحم و زخم دهانه رحم را تشخیص دهند. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، علائم و روش‌های موجود برای درمان زخم دهانه رحم بپردازیم و ارتباط آن با سرطان دهانه رحم را ارزیابی نماییم.

 آناتومی دهانه رحم 

دهانه رحم سومین قسمت رحم محسوب می‌‌شود که در ناحیه پایین تر بدن قرار می‌گیرد. این عضو گردن رحم را به وجود می‌‌آورد و درون واژن قرار می‌گیرد. این عضو از بافت عضلانی تشکیل شده است و در دوران بارداری ا در زمان بروز مشکلات پزشکی نقش مهمی را ایفا می‌کند. با توجه به محل قرارگیری این عضو بین رحم و واژن معمولاً دهانه رحم به ندرت دیده می‌‌شود و برای مشاهده آن شما به یک آیینه و نور کافی نیاز دارید. احتمالاً بتوانید دهانه رحم خود را به کمک انگشت تان احساس کنید که در چنین حالتی شما قادر به تشخیص تغییرات ایجاد شده در بافت این ناحیه در طی چرخه قاعدگی خود خواهید بود. قسمت باز دهانه رحم باعث می‌شود که در دوران پریود خون قاعدگی بتواند به راحتی وارد واژن شود. دهانه رحم توسط اپی تلیوم که یک لایه از بافت سلولی می‌باشد پوشانده شده است. سلول‌های اپی تلیوم یا جز سلول‌های فلس دار هستند یا سلول‌های ستونی. سلول‌های فلس دار به سلول‌های صاف و فلس مانند گفته می‌‌شود حال آنکه سلول‌های ستونی همان طور که از اسم آنها مشخص است شبیه ستون می‌باشند. دهانه رحم از سه بخش تشکیل شده است که به شرح زیر می‌باشند:

• پایین ترین قسمت رحم که از داخل واژن قابل مشاهده است و اکتوسرویکس نام دارد که قسمت مرکزی آن باز می‌شود و مسیری را بین واژن و رحم ایجاد می‌نماید.
• بالاترین قسمت که اندوسرویکس نام دارد و به آن کانال اندوسرویکس نیز گفته می‌‌شود که فاصله بین رحم و قسمت پایین آن را به خود اختصاص می‌‌دهد.
• قسمت میانی که در فاصله بین اندوسرویکس و اکتوسرویکس قرار گرفته است و به آن ناحیه تغییر گفته می‌شود.

عملکرد دهانه رحم چیست؟

دهانه رحم وظیفه تولید به مخاط را بر عهده دارد که مخاط دهانه رحم در چرخه قاعدگی دستخوش تغییرات متعددی می‌‌شود. در دوران باروری دهانه رحم به تولید مخاط بیشتری می‌پردازد تا به تسریع فرآیند باروری کمک نماید. در طول دوران بارداری نیز دهانه رحم به تولید مخاط بیشتر می‌پردازد تا ضخامت این ناحیه افزایش پیدا کند. سپر محافظ ایجاد شده از جنین در برابر عفونت محافظت می‌نماید و در دوران زایمان دچار ریزش خواهد شد. در دوران پریود دهانه رحم کمی باز می‌شود تا امکان خروج ترشحات قاعدگی فراهم شود اما در دوران بارداری بسته می‌شود تا از جنین محافظت گردد و سپس در هنگام زایمان مجدداً باز می‌شود. یکی دیگر از عملکردهای دهانه رحم این است که در هنگام زایمان باز می‌شود تا امکان خروج جنین فراهم گردد.

زخم دهانه رحم چیست؟

زخم دهانه رحم یکی از اختلالات شایع زنان محسوب می‌شود که هیچ گونه ارتباطی با سرطان دهانه رحم ندارد و هیچ گونه مشکلی را در ارتباط با سرطان ایجاد نخواهد کرد. قسمت بیرونی دهانه رحم یا بخش واژن و قسمت داخلی آن یا کانال دهانه رحم دارای سلول‌های مختلفی هستند. به طور کلی قسمت داخلی دهانه رحم سلول‌های غده ای نرم و سلول‌های ستونی دارد. پزشکان از سلول‌های سخت قسمت خارجی دهانه رحم تحت عنوان سلول‌های فلس دار یاد می‌کنند. زخم دهانه رحم زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های غده ای در قسمت خارجی دهانه رحم به وجود بیایند. پزشکان به ناحیه قسمت خارجی دهانه رحم و جایی که سلول‌های غده ای با سلول‌های فلس دار تماس پیدا می‌کنند ناحیه انتقال می‌گویند.

علائم زخم دهانه رحم

اکثر افرادی که دچار زخم دهانه رحم هستند هیچ گونه علامتی ندارند با این حال علامت اولیه زخم دهانه رحم قرمز شدن و ملتهب شدن گردن رحم می‌باشد. در چنین شرایطی ناحیه انتقال دیده می‌شود زیرا سلول‌های غده ای بزرگ و ملتهب شده ‌اند. سایر علائم زخم دهانه رحم عبارتند از درد و خونریزی در حین رابطه جنسی یا پس از آن، احساس درد در هنگام معاینه دهانه رحم یا پس از آن، خروج ترشحات خفیف از واژن و لکه بینی در فواصل بین چرخه پریود. این علائم در بیماران مختلف به صورت خفیف تا شدید خود را نشان می‌‌دهند. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که زخم‌ دهانه‌ رحم تنها عامل بروز این علائم نیست به همین دلیل به محض به وجود آمدن این علائم باید به پزشک مراجعه نمایید تا شما را به طور دقیق ارزیابی کند و علت بروز این علائم را مشخص کند.

علل به وجود آمدن زخم دهانه رحم چیست؟

 برخی از زنان با زخم‌ دهانه ‌رحم متولد می‌شوند اما عوامل زیر در به وجود آمدن چنین اختلالی نقش دارند:

• تغییرات هورمونی یکی از فاکتورهایی است که باعث می‌شود فرد دچار زخم دهانه رحم شود. این اختلال بیشتر در افراد ایجاد می‌شود که در سنین باروری و تولید مثل قرار دارند اما زنانی که وارد دوران یائسگی شده اند به ندرت دچار زخم ‌دهانه ‌رحم خواهند شد.
• مصرف قرص ضد بارداری یکی از عواملی است که بر سطح تولید هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث به وجود آمدن زخم دهانه رحم شود.
• بارداری نیز باعث می‌شود که به علت تغییرات هورمونی، فرد دچار زخم دهانه رحم شود.
• معمولاً ریسک به وجود آمدن زخم دهانه رحم در افراد جوان بیشتر است با این حال افرادی که در دوران بلوغ قرار دارند نیز در معرض به وجود آمدن چنین مشکلی قرار می‌گیرند.

آیا زخم دهانه رحم با سرطان دهانه رحم ارتباط دارد؟ 

ممکن است و قرمز شدگی و التهاب دهانه رحم در افرادی که دچار زخم دهانه رحم شده‌ اند شبیه علائم اولیه سرطان دهانه رحم باشد اما زخم دهانه رحم باعث به وجود آمدن سرطان نخواهد شد. زخم دهانه رحم اولین علامت سرطان دهانه رحم نیست. با این حال در صورتی که فرد دچار لکه بینی یا درد دهانه رحم باشد پزشک به انجام معاینات لگن می‌پردازد و از تست پاپ اسمیر به منظور رد کردن احتمال سرطان دهانه رحم استفاده خواهد کرد.

زخم دهانه رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اکثر افرادی که دچار زخم دهانه رحم هستند از وجود چنین مشکلی در بدن خود اطلاع ندارند و پزشک در هنگام انجام معاینات متداول جسمانی می‌‌تواند وجود چنین اختلالی را تشخیص دهد. پزشک به منظور رد کردن احتمال سرطان دهانه رحم به بررسی دهانه رحم می‌پردازد و درخواست انجام آزمایشات لازم را به منظور مشخص کردن علت قرمزی و التهاب دهانه رحم خواهد داد.

• تست پاپ اسمیر روشی است که در آن پزشک به تهیه نمونه از سلول‌های دهانه رحم می‌‌پردازد تا نمونه آماده شده به لحاظ ویروس پاپیلومای انسانی و سلول‌های سرطانی و همچنین تغییرات پیش سرطانی این ناحیه مورد ارزیابی قرار بگیرند.
• کولپوسکوپی به روش گفته می‌‌شود که در آن پزشک از نزدیک و به کمک یک دستگاه مخصوص که به بزرگ نمایی می‌پردازد دهانه رحم را ارزیابی می‌کند.
• نمونه برداری از رحم یکی دیگر از روش‌های موجود برای تشخیص این اختلال می‌باشد که پزشک نمونه کوچکی از بافت دهانه رحم را آماده می‌کند و آن را به آزمایشگاه ارسال می‌نماید تا آنرا به لحاظ وجود سلول‌های سرطانی را بررسی کند. ممکن است بیمار در هنگام انجام این روش دچار مقداری درد و ناراحتی شود.

درمان زخم دهانه رحم

زخم دهانه رحم یک اختلال خطرناک نیست و معمولاً نیازی به درمان ندارد. طبق تحقیقات انجام شده زخم‌ دهانه‌ رحم به درمان نیاز ندارد مگر آن که بیمار دچار خونریزی شدید شده باشد. در صورتی که بیمار دچار علائمی از قبیل درد یا خونریزی شده باشند پزشک ممکن است انجام یک روش درمانی را توصیه کند که با خارج کردن سلول‌های غده ای از دهانه رحم همراه می‌باشد. اگرچه معمولا انجام این روش درمانی باعث بهبود علائم حاصل از زخم دهانه رحم می‌شود در صورت عود این علائم ممکن است پزشک تکرار این روش را در خواسته است. این روش به سه طریق انجام می‌شود که به شرح زیر می‌باشند:

• کرایوتراپی روشی از دی که از کربن دی اکسید سرد برای منجمد کردن ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است که این روش بسیار ایمن و موثر است و به افراد مبتلا به زخم دهانه رحم که دچار ترشحات شدید واژن هستند بسیار کمک می‌نماید.
• دیاترمی از انرژی گرمایی برای از بین بردن ناحیه مورد نظر استفاده می‌‌کند.
• یکی دیگر از روش‌های موجود برای از بین بردن سلول‌های غده ای استفاده از نیترات نقره می‌باشد.

بهترین متخصص درمان زخم دهانه رحم در شیراز پس از درمان این عارضه از بیمار میخواهد که به مدت ۴ هفته از روابط جنسی یا استفاده از تامپون خودداری کند تا دهانه رحم می‌تواند به ترمیم خود بپردازد. هر فردی که دچار علائمی از قبیل خروج ترشحات بدبو، خونریزی غیر طبیعی و سنگین یا خونریزی مداوم شده باشد باید فوراً به پزشک مراجعه کند. این علائم می‌توانند نشان دهنده وجود عفونت یا سایر بیماری‌های زمینه‌ ای باشند به همین دلیل نباید آنها را نادیده گرفت.

نمای کلی

زخم دهانه رحم یک اختلال خطرناک نیست و معمولاً و باعث بروز اختلالات جدی نمی‌شود. زخم دهانه رحم هیچ گونه ارتباطی با سرطان ندارد و در دوران بارداری هیچ خطری را متوجه جنین یا مادر نخواهد کرد. معمولاً این اختلال به صورت خود به خود را بدون نیاز به درمان بهبود پیدا می‌‌کند و اکثر بیماران متوجه زخم‌ دهانه‌ رحم خود نیستند. در صورتی که بیمار دچار درد و ناراحتی شده باشد پزشک انجام عمل جراحی به منظور خارج کردن سلول‌های غده‌ای را توصیه خواهد کرد. در صورتی که شما دچار درد دهانه رحم، خونریزی در رابطه جنسی یا پس از آن هستید یا با ترشحات غیر عادی مواجه شده اید باید به بهترین متخصص زنان در شیراز مراجعه کنید تا شما را ارزیابی نموده و علل احتمالی این مشکلات را بررسی کند.