کلیتوریس

کلیتوریس یا در اصطلاح عامیانه چچول تنها عضوی از بدن است که به طور کامل و انحصاری برای لذت جنسی استفاده می شود. کلیتوریس یک ساختمان سه بعدی به شکل Y برعکس است، مشابه اجسام غاری آلت تناسلی مردانه است. کلیتوریس از دو کرورا یا ساق تشکیل شده است که در خط وسط سمفیز پوبیس به هم وصل شده و تنه کلیتوریس را تشکیل می دهند و سپس پایین می آیند، قبل از اینکه در محل خمیدگی به سمت پایین تغییر مسیر دهند. تنه کلیتوریس توسط رباط آویزان کلیتروس نگهداری شده است که آن را به سمفیز پوبیس وصل می کند. نوک تنه کلیتوریس، سر کلیتوریس تنها بخشی از کلیتوریس است که از بیرون قابل رویت است (شکل زیر).

آناتومی کلیتوریس

کرورا (ساق یا ریشه کلیتوریس)

ساق یا کرورای (ریشه های) کلیتوریس خمیدگی کوچکی است که از شاخ خلفی پوبیس و ایسکیوم جدا می شود، توسط عضله ایسکیوکاورنوس پوشیده شده است، همچنین از شاخک ایسکیوم منشاء می گیرد. کرورا در بخش داخلی پوبیک و شاخ ایسکیال واقع شده است اما از سطح حاشیه استخوانی بیرون زده است. کرورا یا ساق های کلیتوریس در زیر دیافراگم ادراری تناسلی قرار گرفته اند. در شروع کرورا باریک است اما با بالا رفتن به سمت سمفیز پوبیس ضخیم تر می شوند. حدود 35-30 میلی متر طول دارد و میانگین قطر آن 9 میلیمتر است. قوام محکم آن بخاطر غلاف فیبری ارتجاعی احاطه کننده آن یعنی تونیکا آلبوژینا است. از نظر بافت شناسی، بخش های تشکیل دهنده کلیتوریس از بافت فیبروالاستیک اسفنجی شکل تشکیل شده است که با سینوس های وریدی و جسم غاری پر شده است و همانند مردان دارای پتانسیل راست شدن است. هریک از اجسام غاری توسط شاخه ای شریان پرینه ای سطحی پر از خون می شود.

سپس دو کرورای کلیتوریس به سمت داخل و بالا حرکت کرده، حول خط لبه پایینی شاخ پوبیک حرکت می کنند و تا بخش قدامی سمفیز پوبیس جلو می روند، جایی که با زاویه حدود 85 درجه در خط وسط به هم می رسند. این بخش از کلیتوریس که دو کرورا با هم یکی می شود را تنه کلیتوریس می نامند.

تنه کلیتوریس

تنه کلیتوریس را می توان همانطور که بالا می رود، به دو بخش جزئی تقسیم کرد شامل یک قطعه قوسی (آرنج) و یک بخش پایین رونده.

به هم جوش خوردن کرورا در مسیر بالایی میانی به بخش پایین رونده تنه کلیتوریس شکل مثلث مانند می دهد که حدود 2 سانتی متر طول دارد و محکم در بخش قدامی سمفیز واقع شده است.

در زیر آن، مثل بین پشت تنه بالا رونده کلیتوریس و فشیای سمفیز، لایه ای از بافت همبند فشیای پشت کرورا وجود دارد. این فشیا اعصاب (عصب دورسال کلیتوریس) و عروق خونی (شریان دورسال کلیتوریس) را قبل از رسیدن به ساختار غاری کلیتوریس می پوشاند.

راس تنه مثلثی شکل بخش بالا رونده کلیتوریس بر روی خط وسط سمفیز واقع شده است، جای آن متغیر است اما معمولا در یک سوم میانی بالایی سطح جلویی سمفیز قرار دارد. این نقطه ای است که کروراها به هم ملحق می شوند. جسم غاری در این ناحیه به یک بخش واحد تبدیل نمی شود. آنها با هم یک ساختار ضخیم شده را تشکیل می دهند که توسط تونیکا آلبوژینا از جوش خوردن به هم طفره می روند. سپس تونیکا آلبوژینا توسط اجسام غاری پوشیده می شود.

در راس مثلث ناگهان کلیتوریس تغییر مسیر می دهد، در مقطع ساجیتال به سمت خلفی حرکت می کند. این بخش قوسی شکل تنه کلیتوریس را آرنج کلیتوریس می نامند. رباط نگهدارنده آویزان کلیتوریس، باند فشیا به نوک این ساختار متصل است و تنه کلیتوریس را بر روی سمفیز پوبیس ثابت نگه می دارد و با تونیکا آلبوژینا یکی می شود. بخشی از آرنج که به سمت خلف حرکت می کند بخش پایین رونده تنه کلیتوریس است که البته شفت کلیتوریس نیز نامیده می شود. این بخش تقریبا 3-5/1 سانتیمتر طول دارد. شفت به صورت دیستال با قطر حدود 8 میلی متر پایین می رود.

سر کلیتوریس در انتهای شفت آن یافت می شود. این تنها بخشی از کلیتوریس است که از بیرون معلوم و قابل دید است و اغلب از نظر اندازه و شکل گفته می شود که همانند یک نخود است.

سر کلیتوریس

سر کلیتوریس تنها بخشی از کلیتوریس است که از بیرون قابل دید است و به اشتباه به آن کلیتوریس گفته می شود. قوام سر کلیتوریس به صورت نرم ارتجاعی است. شکل آن اندکی لوزی شکل است و حدود 8 میلی متر طول و 5 میلی متر بطور متوسط پهنا دارد. پوست سر کلیتوریس توسط اپلیتلیوم سنگفرشی غیر کراتینه پوشیده شده است. در محل تبدیل سر کلیتوریس به شفت آن، بخش پروکزیمال سر کلیتوریس قرار دارد که به آن گردن کلیتوریس نیز گفته می شود. کلاهک کلیتوریس از اینجا منشاء می گیرد. یک کرونا همانند آلت تناسلی مردانه، به ندرت ممکن است دیده شود و اغلب خیلی کوچک است اگر وجود داشته باشد. دو چین پوستی به نام فرنولای کلیترویس از زیر بخش دیستال سر کلیتوریس پایین می رود. اینها ادامه لوبیا مینور هستند و به طرق خیلی متفاوتی به هم وصل شده اند. گاهی یک حالت پله ای در محل اتصال آنها وجود دارد و گاهی اتصال به لابیا مینور صاف و نامرئی است و گاهی اوقات فرنولا حتی یک لبه آزاد از لوبیا مینور را در بخش دیستال ایجاد می کند.

سر کلیتوریس از بافت اسفنجی بدون هر گونه پتانسیل راست شدن تشکیل شده است، بنابراین جسم غاری به سر کلیتوریس کشیده نمی شود، گرچه یک تیغه جسم غاری را در بخش پایین رونده از تنه کلیتوریس جدا می سازد و به بخش پروگزیمال سر کلیتوریس کشیده می شود. سر دارای تراکم بالایی از گیرنده های حسی و بخصوص گویچه های پاکینیان است، که به فشار عمقی پاسخ داده و همچنین ارتعاش را حس می کند.