متخصص زنان و زایمان پزشکی است که در سیستم تولید مثلی خانمها تخصص دارد. متخصص زنان و زایمان انواع تستها و آزمایشهای متمرکز بر سلامت زنان را انجام میدهد. و همچنین سلامت مادر و جنین را در دوران بارداری رصد میکنند.
علاوه بر این، متخصص زنان و زایمان مشکلاتی را که زنان ممکن است در ارگانهای تولید مثل خود داشته باشند، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا سرطان دهانه رحم تشخیص میدهند. آنها همچنین میتوانند عفونتهای واژن و عفونتهای ادراری را در خانمهایی که از درد پایین شکم یا درد در هنگام مقاربت جنسی رنج میبرند، بررسی کنند. متخصص زنان و زایمان همچنین بر روی اندامهای تولید مثل زنان جراحیهای جزئی را انجام میدهد.
دکتر سولماز محمدی یکی از بهترین متخصصان زنان در شیراز تمام روشهای تشخیصی و درمانی بیماریهای زنان در دوران بلوغ، پیش از بارداری، دوران حاملگی و پس از یائسگی را طبق آخرین روشهای روز دنیا انجام میدهند.
متخصص زنان و زایمان چه بیماریهایی را درمان میکند؟
بینظمی قاعدگی
این بیماریها شامل:
- عدم پریود (آمنوره)
- پریودهای خیلی کم (الیگومنوره)
- پریودهای بسیار مکرر (متوراژی)
- پریودهای سنگین (منوراژی)
- پریودهای دردناک (دیسمنوره)
- آندومتریوز
- سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
- اختلال دیسفریک قبل از قاعدگی (PMDD)
مشکلات رحمی
این مشکلات شامل:
- فیبرومهای رحمی (لیومیوماتا)
- پولیپهای پوشش رحم (پولیپ آندومتر)
- افتادگی رحم، مثانه یا رکتوم
عفونتها و تحریکات
عفونتهای زنان از جمله:
- واژینیت یا عفونت واژن
- عفونت مخمر (کاندیدیازیس)
- واژینوز باکتریال
- بیماریهای مقاربتی (STD)
- تحریک واژن و فرج و تغییرات پوستی مانند زخم، توده، خارش، و سوزش
تنظیم خانواده
این برنامهها شامل:
- مشاوره و مدیریت پیشگیری از بارداری (همه اشکال)
- قرار دادن ابزارهای پیشگیری از بارداری قابل برگشت
- ابزار داخل رحمی
- ایمپلانون / نکسپلانون
- عقیم سازی از طریق جراحی
- مشاوره پیش از بارداری
مشکلات مربوط به پیش یائسگی و یائسگی
اختلالات قبل و بعد از عادت ماهیانه شامل:
- مراقبتهای بهداشتی میان مدت و مدیریت یائسگی
- مشاوره و مدیریت جایگزینی هورمون
- پیشگیری و مدیریت پوکی استخوان
درد، عفونت یا تغییرات پستان
این مشکلات عبارتند از:
- درد پستان (ماستودنیا)
- عفونت پستان مانند ورم پستان
- گالاکتوره (جریان شیر از پستان که با زایمان یا شیردهی در ارتباط نیست)
- تغییرات پستان:
- رشد یا ضخیم شدن پستان یا زیر بغل
- چروک شدن، کمرنگ شدن یا تغییرات دیگر در پوست پستان
- جمع شدن اخیر نوک پستان یا خونریزی یا ترشح از نوک پستان
- تغییر در اندازه یا شکل پستان
زنان و زایمان
مراقبتهای دوران بارداری از جمله:
- مشاوره قبل از تولد
- ناباروری
- دوره کامل بارداری، زایمان و مراقبتهای پس از زایمان از جمله تولد طبیعی و زایمان سزارین
- مدیریت بارداری خارج رحمی و سقط جنین
- موارد اضطراری زنان مانند خونریزی شدید
- نگرانیهای زنان و زایمان که ممکن است در دوران بارداری تأثیر بگذارد
چه زمانی مراجعه به متخصص زنان لازم است؟
وقتی صحبت از سلامت جنسی و تولید مثل در میان است، دانستن اینکه چه چیزی “طبیعی” است و چه چیزی میتواند نشانهای از یک بیماری مهم باشد، دشوار است. حتی اگر در مورد برخی مسائل خجالت میکشید، باز هم باید مشکلات با پزشک مطرح کنید. زیرا متخصص زنان و زایمان همه این موارد را دیده و شنیده و آماده است که به شما کمک کند نه اینکه شما را قضاوت کند.
در این مقاله هفت مورد را مطرح کردهایم که شما همیشه باید با متخصص زنان و زایمان در مورد آنها صحبت کنید:
پربودهای دردناک
عادت ماهانه برای بسیاری از خانمها زمان ناخوشایندی است. گرفتگی عضلات، درد سینه و سردرد تنها برخی از رایجترین علائم قاعدگی هستند. اما برای برخی از خانمها، درد پریود فراتر از گرفتگی عضلات است و ممکن است بسیار شدید باشد. اگر پریودهای شما بسیار دردناک بوده یا با گذشت زمان بدتر شدهاند، ممکن است نشانه آندومتریوز یا فیبرومهای رحمی باشد. بنابراین صحبت با پزشک در این باره مهم است زیرا راهحلهای زیادی وجود دارد که میتواند این شرایط را کنترل کند.
بوی واژن
بوی واژن میتواند موضوعی ناراحت کننده باشد و شاید شما از مطرح کردن آن خجالت بکشید اما مهم است که در صورت وجود بوی بد یا بوی ماهی در واژن، یا اگر تغییری در بوی عادی واژن شما ایجاد شده است که چند روز ادامه دارد با پزشک خود صحبت کنید. “با اینکه داشتن بوی واژن طبیعی است اما هرگونه تغییر یا بوی نامطبوع ممکن است نشانه رشد باکتری یا عفونت واژن باشد.
برآمدگیهای متورم یا گوشت اضافی در “زیر شکم”
ممکن است وجود گوشت اضافی در واژن یا اطراف لبهای فرج شما نگران کننده به نظر برسد. آیا موهای زیرپوستی، جوش، بریدگی با تیغ یا احتمالاً چیزهای نگران کنندهتری وجود دارد؟ برآمدگیها اغلب خوشخیم هستند اما مهم است که هنگام احساس هرچیز غیرطبیعی به پزشک خود مراجعه کنید. “زگیلهای تناسلی ممکن است مدتی طول بکشد تا از بین بروند اما ضایعات تبخال، اگر به محض مشاهده آنها به پزشک مراجعه و درمان را شروع کنید، میتوانند بعد از هفت تا 14 روز بهبود پیدا کنند.
ناراحتی در رابطه جنسی
صحبت با پزشک در مورد ناراحتی در رابطه جنسی بسیار مهم است. ممکن است مطرح کردن آن برای شما سخت باشد اما متخصص زنان و زایمان میتواند در توضیح علت و درمان مشکل شما کمک کند.
خشکی واژن
بسیاری از خانمها در حین مقاربت، خشکی واژن را تجربه میکنند. خشکی واژن اغلب ممکن است وابسته به سن زن و عوامل کاهش دهنده در زندگی او باشد. اگر زن جوانی این مسئله را داشته باشد و مدت طولانی از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده کرده باشد، ممکن است استروژن کافی در بدن او وجود نداشته باشد احتمالا نیاز است که روش کنترل بارداری خود را تغییر دهد. مادری که سرش خیلی شلوغ است، ممکن است وقت کافی نداشته باشد که قبل از رابطه جنسی به اندازه کافی معاشقه داشته باشد و برای برانگیختگی جنسی خود زمان بگذارد و بنابراین دچار خشکی واژن میشود. در صورت یائسه بودن یک زن، خشکی واژن او میتواند ناشی از کم بودن میزان استروژن باشد و متخصص زنان معمولا در این موارد استروژن واژن را برای بیمار خود تجویز میکند.
درد هنگام رابطه جنسی
اگر در حین رابطه جنسی دچار درد هستید، پوزیشنهای مختلف را امتحان کنید تا حالتی را که در ان احساس راحتی میکنید، پیدا کنید. اما اگر در تمام پوزیشنها درد دارید باید با پزشک خود صحبت کنید. روان كنندهها به خشکی واژن یا اگر بعد از مقاربت خونریزی دارید، كمك نمیكنند.
نشت ادرار يا مدفوع
تجربه بیاختیاری ادرار یا مدفوع میتواند بسیار استرس آور باشد و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از خانمها بعد از زایمان این علائم را تجربه میکنند، به خصوص اگر نوزاد آنها بزرگ باشد یا زایمان طبیعی نیاز به فورسپس یا خلاء داشته باشد. وقتی زنان وارد دوران یائسگی میشوند، این علائم ممکن است بدتر شود. “بسته به ماهیت بیاختیاری، ممکن است گزینههای درمانی دارویی یا جراحی وجود داشته باشد. با صحبت با متخصص زنان میتوانید روشهای درمانی مناسبی را تعیین کرده و در صورت لزوم به متخصص اختلالات کف لگن مراجعه کنید.”
کم بودن میل جنسی
از آنجا که کم بون میل جنسی از آنچه بسیاری از خانمها فکر میکنند رایجتر است، مهم است که با پزشک متخصص زنان صحبت کنید تا علت مشکل خود را کشف کنید. کاهش میل جنسی بعضی اوقات ممکن است تحت تأثیر داروهایی باشد که شما مصرف میکنید یا ممکن است نشانه بیماری زمینهای پزشکی یا عارضه جانبی یک بیماری شناخته شده باشد. در این شرایط، متخصص زنان میتواند تشخیص دهد که چه مداخلات پزشکی ممکن است برای شما لازم باشد.
با این حال، میل جنسی پایین در سایر زنان ممکن است به ماهیت تمایل زنانه آنها مربوط باشد. بعضی اوقات تمایل شما به داشتن رابطه جنسی میتواند تحت تأثیر عوامل خارج از کنترل شما مانند استرس یا کار باشد. زنان در روابط طولانی مدت نیز در مقایسه با مراحل ابتدایی رابطه خود، کمتر مورد تحریک خودبخودی قرار میگیرند.
در این شرایط، متخصص زنان و زایمان میتواند توصیههایی را انجام دهد تا به شما کمک کند به طور طبیعی میل جنسی خود را افزایش داده و یا شما را به یک مشاور مناسب ارجاع دهد.
روشهای تشخیصی
تست تراکم استخوان
تست تراکم استخوان اندازهگیری تراکم استخوان برای تعیین میزان توده استخوانی (پوکی استخوان یا کم بودن تراکم استخوان) انجام میشود. این آزمایش خطر احتمال شکستگی در آینده را پیشبینی میکند و به پزشکان در تشخیص اینکه که آیا شما به دارو درمانی احتیاج دارید یا خیر کمک میکند.
بیوپسی پستان
بیوپسی شامل برداشتن یک قطعه کوچک از بافت بدن برای معاینه و آزمایش میکروسکوپی است. این آزمایش هنگامی انجام میشود که ماموگرام ناهنجاری در پستان را نشان دهد و نتوان آن را به عنوان یک توده خوشخیم (غیر سرطانی) تأیید کرد. این تست شامل برداشتن تمام یا بخشی از بافت غیر طبیعی است و ممکن است با جراحی باز یا با یکی از چهار روش آسپیراسیون سوزن انجام شود: آسپیراسیون سوزن نازک، بیوپسی سوزنی هستهای، بیوپسی با کمک خلاء یا بیوپسی هسته بزرگ.
بیوپسی دهانه رحم
بیوپسی دهانه رحم برای ارزیابی بافت غیرطبیعی دهانه رحم یافت شده در طی آزمایش پاپ اسمیر یا کولپوسکوپی انجام میشود.
کولپوسکوپی
این آزمایش معمولاً زمانی انجام میشود که دهانه رحم در طول معاینه روتین غیر طبیعی به نظر برسد یا اینکه آزمایش پاپ اسمیر سلولهای غیر طبیعی را نشان دهد. اگر زگیل تناسلی دارید یا مادرتان هنگام بارداری مبتلا به DES بوده، پزشک ممکن است برای شما کولپوسکوپی را سفارش دهد. کولپوسکوپی در مهبل قرار میگیرد و برای بزرگنمایی ناحیه دهانه رحمی که مشکوک به ناهنجاری است از آن استفاده میشود. در صورت یافتن سلولهای غیر طبیعی، پزشک ممکن است بیوپسی منطقه را انجام دهد.
کورتاژ اندوسرویکال (ECC)
این روش غالباً در رابطه با بیوپسی گردن رحم انجام میشود و برداشتن نمونهای از بافت غیرطبیعی، درست قبل از دهانه رحم است که برای جلوگیری از از دست رفتن بافت غیرطبیعی با احتیاط اناجم میشود.
بیوپسی آندومتر یا رحم
این آزمایش که برای به دست آوردن نمونهای از لایه داخلی آندومتر رحم انجام میشود، ممکن است برای بررسی قاعدگی غیرطبیعی (خونریزی شدید، خونریزی بین دو پریود، خونریزی بعد از یائسگی)، ناباروری و عفونتهای مزمن استفاده شود. بیوپسی آندومتر در تشخیص پولیپهای رحمی، فیبرومهای رحمی، سرطان رحم و آدنومیوز مفید است.
هیستروسالپنگوگرافی
در طی این تست اشعه ایکس، رنگی به داخل رحم تزریق میشود تا هرگونه ناهنجاری دیواره رحم را مشخص کند. این رنگ ممکن است از لولههای فالوپ عبور کند یا نکند، بنابراین لولههای فالوپ را میتوان از این طریق ارزیابی کرد.
ماموگرام
این پرتونگاری اشعه ایکس با دوز کم تصویری را از ساختار داخلی پستان ارائه میدهد و برای تشخیص تومورها و کیستها استفاده میشود.
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)
ممکن است از اسکن MRI برای شناسایی محل فیبرومهای رحمی استفاده شود. هنگامی که پزشک به فیبروم رحمی مشکوک است، MRI معمولاً میتواند به تشخیص قطعی کمک کند.
سونوگرافی لگن
این آزمایش بوسیله تابش امواج صوتی بر روی اندامها، تصویری از اندامهای لگن شما را تولید میکند. هر دو اسکن سونوگرافی ترانس ابدومینال (پروب سونوگرافی بر روی شکم قرار میگیرد) و ترانس واژینال (پروب سونوگرافی در واژن قرار میگیرد) ممکن است انجام شود. از این روش برای ارزیابی بیماریهایی مانند فیبروم رحم و کیست تخمدان استفاده میشود.
تست رنگآمیزی آبی تولویدین
از این آزمایش برای ارزیابی تغییرات غیرطبیعی در فرج استفاده میشود. این رنگ روی فرج قرار میگیرد و باعث میشود پوستی که داراری تغییرات پیش سرطانی یا سرطانی است، آبی شود.
سونوگرافی کنتراست مایعات (FCUS)
این روش تطبیق استاندارد [سونوگرافی لگن] است. از آن برای ارزیابی لایه داخلی رحم و حفره رحمی استفاده میشود. این روش میتواند ضخامت دیواره رحم (آندومتر) را اندازهگیری کرده و بافت سطح آن و هرگونه ناهنجاری مانند پولیپ یا فیبروم را آشکار کند. یک سوند کوچک از طریق دهانه رحم وارد رحم میشود و یک پروب سونوگرافی در واژن قرار میگیرد. یک محلول استریل به آرامی از طریق سوند به داخل حفره رحم تزریق میشود و منطقه بوسیله سونوگرافی ارزیابی میشود.
کشت میکروبی واژینال
این آزمایش شامل جمعآوری مخاط دهانه رحم برای شناسایی علت عفونت است.
متخصص زنان و زایمان از چه روشهای درمانی استفاده میکند؟
هر ساله میلیونها زن بوسیله یک روش درمانی یا جراحی زنان و زایمان درمان میشوند.
خوب است که قبل از اینکه به این موارد احتیاج پیدا کنید، در مورد این روشها و جراحیهای معمول زنان و زایمان مطلع شوید. سپس، اگر متخصص زنان و زایمان تشخیص دهد که شما نیاز به ارزیابی بیشتر دارید، یک قدم جلوتر خواهید بود.
مانند تمام درمانهای زنان و زایمان، در صورت باردار بودن یا احتمال بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.
کرایوتراپی یا سرمادرمانی گردن رحم
بیشتر اوقات سلولهای غیرطبیعی در دهانه رحم شما بدون درمان بهبود مییابند. اما اگر این اتفاق نیفتاد، متخصص بهداشت و درمان شما ممکن است جراحی دهانه رحم یا کرایوتراپی را توصیه کند. این روش درمانی بسیار مؤثر است که در آن بخشی از دهانه رحم را منجمد میکنند.
هدف از این روش تخریب سلولهای غیر طبیعی دهانه رحم به نام سلول های پیش سرطانی است که نشان دهنده تغییراتی است که ممکن است منجر به سرطان شود. متخصص زنان ممکن است از اصطلاح دیسپلازی گردن رحم برای توصیف وضعیت شما استفاده کند.
کولپوسکوپی
کولپوسکوپی یک ابزار تشخیصی غیرجراحی است که با کولپوسکوپ انجام میشود. هنگامی که یک زن پاپ اسمیر غیر طبیعی دارد، از کولپوسکوپی برای بررسی بیشتر دهانه رحم، واژن و فرج استفاده میشود. اگر متخصص زنان و زایمان منطقهای از سلولهای غیرمعمول را پیدا کند ، ممکن است از آن نمونهبرداری کرده و برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد.
دیلاسیون و کورتاژ (D&C)
دیلاسیون و کورتاژ که معمولاً D&C نامیده میشود، یکی از رایجترین درمانهای زنان و زایمان است. در طی این روش، پزشک لایه رحمی شما را با ساکشن یا یک کوروت تیز (ابزار جراحی) برمیدارد.
این روش راهی برای تشخیص بیماریهای رحم از جمله سرطان رحم یا پولیپ و شرایط پیش سرطانی هیپرپلازی آندومتر است. همچنین پزشک شما ممکن است از این روش برای از بین بردن تومورهای فیبروم رحمی، حاملگی مولار یا جفتی که بعد از زایمان در رحم باقی مانده است و باعث خونریزی بیش از حد شده است، استفاده کند.
هیستروسکوپی
هیستروسکوپی روشی غیرجراحی است که متخصص زنان و زایمان برای تشخیص یا درمان مشکلات رحمی از آن استفاده میکند. این موارد شامل از بین بردن چسبندگی، قرار دادن دستگاه داخل رحمی یا تعیین علت سقط مکرر است.
در طی این روش، یک متخصص زنان و زایمان یک هیستروسکوپ را که وسیلهای نازک، سبک، و شبیه تلسکوپ است از طریق واژن وارد رحم شما میکند و عکسهایی را از رحم شما برای معاینه بیشتر به صفحه نمایش ارسال میکند.
روش LEEP
هنگامی که آزمایش اسمیر PAP سلولهای غیرطبیعی را در سطح دهانه رحم نشان میدهد، ممکن است یک متخصص زنان و زایمان از برداشت الکتریکی حلقهای (LEEP) استفاده کند. در طی این روش، پزشک از یک حلقه سیم نازک با بار الکتریکی برای جدا کردن بافت غیرطبیعی استفاده میکند.
لاپاروسکوپی لگن
لاپاروسکوپی یک عمل جراحی است که معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود اما میتوان آن را با انواع دیگر بیهوشی انجام داد که به بیمار امکان میدهد که بیدار بیماند.
لاپاروسکوپی لگنی معمولی شامل یک برش کوچک (1 / 2- تا 3/4 اینچ) در ناف یا شکم تحتانی است. سپس دی اکسید کربن به شکم شما پمپ میشود تا به جراح در مشاهده راحتتر اندام شما کمک کند. پزشک همچنین ممکن است بسته به شرایط شما نمونههایی از بافت شما را بردارد، بافت اسکار را از بین ببرد، رحم شما را ترمیم کرده یا تخمدانهای شما را خارج کند.
