کیست سینه یک انباشتگی موضعی از مایع در سینه است. مایعات به طور مداوم در مجاری شیر در سینه تولید و جذب میشود. هنگامی که این مجاری مسدود میشود، یا مقدار مایعات تولید شده بیشتر از مقدار جذب شده باشد، مایعات انباشته شده که باعث ایجاد کیست می‌شوند. کیست‌ها می‌توانند تک یا چندتایی باشند. آن‌ها می‌توانند به وجود بیایند و خود به خود از بین بروند و اندازه آن‌ها در دوره قاعدگی تغییر می‌کند.
اکثر کیست‌ها نیازی به درمان ندارند، اما پزشک همچنان باید هرگونه تغییر در سینه شما را ارزیابی کند. در صورت مشاهده توده‌ای در سینه خود سریعاً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. ممکن است به آزمایش‌هایی نیاز داشته باشید تا بفهمید این توده کیست است یا مسئله‌ای نگران کننده تر است. برخی کیست‌ها نیز می‌توانند رشد کرده و دردناک شوند. مراجعه زودهنگام به پزشک می‌تواند خیال شما را ازاین‌جهت راحت کند و در صورت لزوم مشکل را درمان کند.
میزان شیوع کیست سینه چقدر است؟
کیست سینه بسیار شایع است. مطالعات گزارش کرده است که این کیست در ۵۰٪ از زنانی که به کلینیک‌های تخصصی زنان مراجعه می‌کنند وجود دارد. کیست می‌تواند در زنان در هر سنی ایجاد شود. آن‌ها بیشتر در گروه سنی ۳۰-۵۰ سال دیده می‌شوند. آن‌ها معمولاً پس از یائسگی ناپدید می‌شوند، اما در بعضی از زنان می‌توانند در طول زندگی ادامه داشته باشند. کیست در زنان بعد از یائسگی که تحت درمان با هورمون درمانی قرار می‌گیرند بیشتر از زنان یائسه‌ای است که این روش را انجام نمی‌دهند. همه این عوامل از این تئوری پشتیبانی می‌کنند که کیست‌های سینه نسبت به هورمون‌ها واکنش نشان می‌دهند، اگرچه مشخص نیست که چرا برخی از خانم‌ها دچار این کیست‌ها می‌شوند و برخی دیگر دچار چنین مشکلی نمی‌شوند.
چه عواملی باعث ایجاد کیست در سینه می‌شوند؟
کیست سینه وقتی جمع میشود که مایعات در بافت غده‌ای سینه جمع شود. غدد موجود در سینه از اجزای سازنده شیر در سینه هستند. گاهی اوقات، این کیست‌ها به نظر خیلی کوچک هستند، اما پزشک می‌تواند آن‌ها را در ماموگرافی ببیند. این کیست‌ها میکروسیست هستند. وقتی کیست‌ها از مایعات پر شوند و تا حدی برسند که احساس شوند، ماکروسیست نامیده می‌شوند. ماکروسیست ها می‌توانند کاملاً بزرگ شوند و قطر آن‌ها تا دو اینچ برسد.
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چرا کیست سینه تشکیل شده و رشد می‌کند. شواهد این‌گونه نشان می‌دهند که هورمون‌ها، به ویژه استروژن، در ایجاد کیست سینه نقش دارند.
عوامل خطر کیست سینه چیست؟
برخی از زنان بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به کیست سینه و برآمدگی در ناحیه‌ی سینه‌ها هستند. اطلاعات زیادی در مورد عواملی که خطر کیست سینه را افزایش می‌دهند وجود ندارد. به طور کلی، شرایط خوش‌خیم سینه، از جمله کیست سینه، بیشتر به صورت ارثی در خانواده‌ها وجود دارد. اگر زنان دیگری در خانواده شما دارای بافت متراکم یا کیست سینه هستند، احتمالاً شما نیز با همان مشکلات روبرو خواهید شد.
علائم
معمولاً، علائم اصلی کیست سینه، وجود یک توده‌یا برآمدگی در سینه است. در اینجا برخی از ویژگی‌های دیگر وجود دارد که باید به خاطر داشته باشید:
- این برآمدگی معمولاً صاف، گرد و متحرک است در بافت سینه ثابت یا گیر نکرده است.
- کیست سینه ممکن است دردناک باشد یا نباشد.
- معمولاً رشد و حساسیت کیست‌های سینه در روزهای نزدیک به دوره‌ی پریود بیشتر میشود.
- کیست‌های سینه اغلب پس از پریود کوچک می‌شوند و احساس بهتری دارند. گاهی اوقات، زنان با این تغییرات هورمونی متوجه ترشحاتی از نوک سینه می‌شوند.
همیشه در صورت مشاهده توده‌یا مشاهده سایر تغییرات در سینه، حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است از طریق یک سونوگرافی ساده تشخیص دهد که توده مملو از مایعات است یا جامد است. توده‌های پر از مایع احتمالاً کیست‌های ساده‌ای هستند که سرطانی نیستند. توده‌های جامد و سفت یا کیست‌های جامد و مایع مخلوط، بیشتر نگران کننده هستند. کیست‌هایی که هم عناصر جامد و هم مایع دارند، کیست‌های پیچیده و سختی هستند. این کیست‌ها معمولاً برای بررسی سرطانی بودن به بیوپسی نیاز دارند.
گاهی اوقات، پزشکان برای تشخیص باید مایعات را از کیست خارج کنند. این کار با روش آسپیراسیون با سوزن ظریف انجام می‌گیرد. اگر هنگام برداشت مایعات، کیست از بین برود، این یک کیست ساده است. اگر مایعات خونی باشد یا کیست پس از خارج کردن مایعات همچنان باقی بماند، پزشک مایعات را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. اگر پزشک نتواند مایعاتی را خارج کند، شما به آزمایش‌های دیگری مانند ماموگرافی تشخیصی یا بیوپسی سینه نیاز خواهید داشت.
عوارض احتمالی ناشی از کیست سینه چیست؟
کیست‌های ساده معمولاً مشکلات طولانی مدتی را برای فرد ایجاد نمی‌کنند. آن‌ها به خودی خود احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنان را افزایش نمی‌دهند. اگرچه، وجود بسیاری از کیست‌ها و تغییرات فیبری در بافت سینه می‌تواند تشخیص سرطان در ماموگرافی را دشوارتر کند. اگر سینه‌های فیبروکیستیک یا متراکم دارید، از پزشک خود در مورد معاینات غربالگری تکمیلی سؤال کنید تا ببینید آیا این آزمایش‌ها برای شما مناسب هستند یا خیر. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل انجام ماموگرافی سه بعدی یا انجام سونوگرافی یا MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) از سینه تا یک غربالگری استاندارد ماموگرافی باشد.
کیست‌های پیچیده می‌توانند در طولانی مدت مشکل ساز شوند. ممکن است سلول‌های سرطانی داشته باشند یا در آینده شما را در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دهند. نتایج به دست آمده از بیوپسی، اطلاعاتی را درباره این احتمال به پزشک شما می‌دهد.
تشخیص
هنگامی که توده‌یا کیستی در سینه تشخیص داده شد، پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار سؤالاتی می‌کند. معاینه‌ی فیزیکی سینه توسط پزشک انجام میشود و ممکن است برای تشخیص دقیق، ماموگرافی و سونوگرافی از سینه تجویز شود. روش‌های تشخیصی عبارت‌اند از:
معاینه‌ی سینه
معاینه فیزیکی سینه برای بررسی توده‌ها و سایر ناهنجاری‌ها انجام میشود. آزمایش‌های بعدی، مانند آسپیراسیون سوزن ظریف و روش تصویربرداری می‌تواند وجود کیست و توده‌ها را تأیید کند.
سونوگرافی از سینه
این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد توده‌ی ایجاد شده در سینه، جامد است یا کیسه‌ای پر از مایع نرم. عمدتاً، توده‌های جامد غیر سرطانی هستند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند به دلیل بیماری زمینه‌ای، مانند سرطان، باشند. برای ارزیابی بیشتر تومورهای جامد، نمونه برداری توصیه میشود.
آسپیراسیون با سوزن ظریف
در این روش یک سوزن ظریف در توده‌ی سینه قرار داده میشود و با آن، مایع از داخل کیست به بیرون کشیده و تخلیه میشود. در این روش از تکنیک سونوگرافی برای هدایت محل قرارگیری سوزن در توده سینه استفاده میشود. در صورت نشت مایعات از توده‌ی پستانی، تشخیص فوری لازم است.
- اگر این مایع شفاف باشد و توده‌ی پستان ناپدید شود: نیازی به درمان بیشتر نیست.
- مایعات خونی وجود داشته باشد و ظاهر توده در سینه همچنان دیده شود: نمونه‌ها جمع‌آوری شده و برای تشخیص و آزمایش بیشتر به آزمایشگاه‌ها ارسال میشود. جراح و رادیولوژیست روش‌های تصویربرداری را برای تشخیص و درمان دقیق انجام می‌دهند.
- مایعاتی وجود نداشته باشد: پزشک آزمایش تصویربرداری مانند ماموگرافی و سونوگرافی را برای اینکه معلوم شود که این توده‌ها جامد یا نیمه جامد هستند، توصیه می‌کند. نمونه‌ای از توده جامد یا نیمه جامد جمع‌آوری شده و برای سرطان مشاهده و بررسی میشود.
درمان کیست سینه چگونه است؟
برای کیست سینه که مملو از مایعات باشد و علائم و نشانه‌های آن دیده نشود، هیچ درمانی لازم نیست. اگر توده‌هایی وجود داشته باشند و مدت طولانی‌تری باقی بمانند، پس درمان لازم است.
داروهای تسکین‌دهنده درد
از آنجا که تورم سینه در اواخر چرخه قاعدگی برای برخی از زنان دردناک است، برخی از پزشکان داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن یا داروهای دیگری را توصیه می‌کنند. گفته میشود که برخی از انواع ویتامین‌ها یا مکمل‌های گیاهی ممکن است علائم را تسکین دهند، اما تاکنون اثبات نشده است که هیچ یک از آن‌ها مفید هستند و برخی از آن‌ها اگر در دوزهای زیاد مصرف شوند ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
آسپیراسیون با سوزن ظریف
در این روش، مایعات تولید شده از توده‌های پستانی، با استفاده از یک سوزن ظریف تخلیه می‌شوند. با این روش کیست از بین می‌رود و علائم برطرف میشود. در برخی از افراد، تشکیل کیست‌های مکرر امری معمول است. اگر توده‌ها در بدن باقی بمانند و اندازه آن‌ها رشد کند، پس از ۳ تا ۴ دوره قاعدگی، ارزیابی دکتر لازم است.
هورمون درمانی
داروهای ضدبارداری خوراکی (قرص‌های جلوگیری) می‌توانند چرخه قاعدگی طبیعی را تنظیم کرده و عود و تشکیل کیست جدید را در سینه کاهش دهند. اگر علائم شدید باشد، داروهای خوراکی مانند تاموکسیفن و دانازول تجویز میشود. در صورت قطع مصرف، با هورمون درمانی پس از یائسگی، می‌توان کیست‌های سینه را کاهش داده و از آن جلوگیری کرد.
جراحی
برای برداشتن کیست به ندرت عمل جراحی توصیه میشود. معمولاً فقط کیست‌هایی که پس از تخلیه مکرر مرتباً برمی گردند یا کیست‌هایی که ویژگی‌های نگران کننده‌ای در تصویربرداری یا آزمایش‌های پاتولوژی نشان می‌دهند، باید با یک عمل جراحی برداشته شوند.
پیشگیری
با رعایت برخی اقدامات می‌توان از پیشرفت کیست سینه جلوگیری کرد:
- استفاده از سوتین نگه دارنده‌ی کاملاً مناسب و اندازه: این نوع لباس از ناراحتی ناشی از کیست‌های دردناک می‌کاهد.
- استفاده از کمپرس‌های سرد و گرم: به شما در کاهش درد در سینه کمک می‌کند.
- پرهیز از مصرف کافئین: هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد کافئین به عنوان یک عامل خطر برای کیست‌های سینه است. با این حال، برخی از زنان مبتلا به کیست سینه پیشنهاد کرده‌اند که اجتناب از کافئین، می‌تواند علائم کیست سینه را بهبود بخشد.
- کاهش مصرف نمک: طبق برخی مطالعات، مصرف کمتر سدیم می‌تواند باعث کاهش احتباس مایعات در بدن شود، در نتیجه از تشکیل کیست سینه جلوگیری می‌کند.
- مصرف داروهای بدون نسخه (استامینوفن و داروهای ضد التهاب ضد استروئید) برای کیست‌های سینه می‌تواند درد را کاهش دهد.
- ورزش منظم، اجتناب از استرس و داشتن رژیم غذایی مناسب می‌تواند از پیشرفت کیست سینه جلوگیری کند.
آیا کیست‌ها می‌توانند دوباره برگردند؟
کیست‌ها می‌توانند پس از آسپیراسیون برگردند، یا کیست‌های جدیدی در بافت سینه دیگر ایجاد شوند. کیست‌هایی که بعد از انجام روش آسپیراسیون برمی‌گردند، معمولاً چندین ماه طول می‌کشد تا دوباره پر شوند و کیستی که در عرض چند هفته برگردد، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشد.
