خطرات حاملگی در سن بالا

خطرات تاخیر انداختن حاملگی بعد از سن 35 سالگی چیست؟ خطرات حاملگی در سن بالا چیست؟ چرا زنانی که در سن بالای 35 زایمان می کنند، مشکلات سلامتی و زایمان بیشتری دارند؟ آیا بالا بودن سن مادر حامله مسئول کم بودن وزن تولد و زایمان زودرس است؟ اینها سئوالاتی است که در این مقاله پاسخ داده می شود.

روند والد شدن در سن بالا ادامه دارد و زنان بیشتری در سن بالای 30 سال حامله می شوند. اما آیا حاملگی و زایمان در سن بالا با خطر بیشتری همراه است؟ در این مقاله شواهد اخیر بررسی می شود. مادران زیادی امروزه از 30 سالگی به بعد حامله می شوند، اما خطرات والدی در سن بالا چیست؟ داده های مقدماتی مطالعه مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های ایالات متحده (CDC) نشانگر آن است که در سال 2016 و برای اولین بار تعداد زایمان های مادران 30 تا 34 ساله از مادران 25 تا 29 ساله تجاوز کرده است.

در حال حاضر میانگین سنی مادران در زمان بچه دار شدن حدود 28 سال است، گرچه در سال 2015 میانگین 4/26 سال و در سال 2014 میانگین سنی 3/26 سال بوده است. صاحبنظران و محققان بیشتر به میانگین سنی مادران برای بررسی برآیندهای زایمان نگاه می کنند تا سن واقعی آنها. مطالعات حاکی از آن است که افراد به دلایل مختلفی حاملگی و والد شدن خود را به سنین بعد از 35 سالگی موکول می کنند.

در این مقاله می خوانیم:

• خطرات تاخیر انداختن حاملگی بعد از سن 35 سالگی
• کاهش قدرت باروری در حاملگی تاخیری
• ریسک های ژنتیک به تعویق انداختن حاملگی
• سقط جنین در مادران حامله سن بالا
• مرده زایی (جنین مرده) در مادرانی که دیر حامله می شوند
• سایر خطرات تعویق انداختن حاملگی
• چرا زنانی که در سن بالای 35 زایمان می کنند، مشکلات سلامتی و زایمان بیشتری دارند؟
• بالا بودن سن مادر حامله مسئول کم بودن وزن تولد و زایمان زودرس نیست

دلایل تاخیر انداختن بچه دار شدن شامل تحصیلات عالیه، تثبیت شغل، بهبود روش های لقاح و بارداری، تغییرات فرهنگی و اجتماعی و مانند اینها است. این عوامل موجب می شوند که زن احساس کند هنوز برای بچه دار شدن آماده نیست زیرا مراقب بچه ندارد، سطح مزایای زندگی و بیمه و غیره پایین است، سیاست های کاری و شغلی انعطاف کمی دارد و برای مادران حامله امکانات زیادی در نظر گرفته نشده، عدم اطمینان اقتصادی و سکونت یا بیکاری ممکن است مانع باشد.

خطرات تاخیر انداختن حاملگی بعد از سن 35 سالگی

قاعده کلی: قدرت باروری با بالا رفتن سن در هر دو جنس مرد و زن کاهش می یابد.

همه از تیک تاک ساعت بیولوژیک بدن آگاهی دارند، اما آیا تولد 35 سالگی از نظر بیولوژی نقطه خاصی است؟ آیا یک شبه به سن 35 سالگی رسیده و خطرات بالایی برای حاملگی شما شروع شده است؟

زنان در سنین مختلف زایمان می کنند و بچه های سالمی را به دنیا می آورند، حتی در سن 30 سالگی و بالاتر. اما سن بالای 35 سنی است که باید در مورد ریسک های خاصی صحبت کرد و مادران بالای 35 سال حامله باید مواظب بعضی از علائم و نشانه ها باشند. بنابراین بحث این مقاله قاطع و همه شمول نیست.

گرچه بعضی از ریسک ها در پی حاملگی پس از سن 35 سالگی بیشتر می شود اما این بدین معنی نیست که در مورد همه مصداق دارد و هرکسی از میانه دهه سی عمر خود عبور کرده باشد، این خطرات را تجربه خواهد کرد. تغییرات و ریسک هایی که ممکن است بعد از 35 سالگی رخ دهد به قرار زیر می باشد:

کاهش قدرت باروری

وقتی یک دختر متولد می شود، تمامی تخمک های وی با وی متولد می شوند و در طول عمرش تخمک جدیدی تشکیل نمی شود. همانطور که سن بالاتر می رود، از آنجایی که تعداد تخمک های باقیمانده کمتر می شود و همزمان کیفیت تخمک های زن نیز کمتر می شود، قدرت باروری و احتمال حامله شدن کمتر می شود.

در مردان نیز با بالا رفتن سن قدرت باروری کم می شود زیرا شمارش اسپرم، تحریک اسپرم و حجم اسپرم مرد با بالا رفتن سن کاهش می یابد. این عوامل مرتبط با سن به صورت تجمعی موجب می شوند که حامله شدن زن سخت تر شود.

در مطالعه ای که در ژورنال نیوانگلند توسط شوارتز و مایاکس منتشر شده است، در زنانی که لقاح مصنوعی داشتند، 74% کسانی که زیر 31 سال بودند در طی یکسال حامله شدند. هرچند این میزان در افراد بین 34-31 ساله به کمتر از 61% رسیده و در افراد 35 ساله و بالاتر به 54 درصد رسیده بود.

ریسک های ژنتیک

ریسک مشکلات ژنتیک خاصی با بالا رفتن سن زن در حین حاملگی افزایش می یابد. برای مثال، احتمال تولد نوزادی با سندرم داون با بالا رفتن سن مادر افزایش می یابد.

تحقیقات هادو نشان داده است در حالی که نرخ ابتلای جنین به سندرم داون در هفته دهم حاملگی در زنان 25 ساله 1 در 1064 است، این نرخ در سن 30 سالگی به 1 در 686 و در سن 35 سالگی به 1 در 240 حاملگی می رسد. اگر زن در سن 40 سالگی حامله شود احتمال سندرم داون نوزاد 1 در 53 خواهد بود و اگر زن در سن 45 سالگی حامله شود، احتمال اینکه نوزاد به سندرم داون مبتلا باشد 1 در 19 است.

تحقیقات کمپبل در مجله نیچر به بررسی این سئوال پرداخته است که چرا مادران سن بالا ریسک بالاتری برای بدنیا آوردن نوزاد مبتلا به ناهنجاری های مادرزادی دارند که مشخصه آن غیرطبیعی بودن تعداد کروموزم ها است.

محققان دانشگاهی در نیویورک دریافتند که فرآیند ژنتیکی نوترکیبی می تواند مسئول افزایش ریسک اختلالاتی چون سندرم داون باشد.

نوترکیبی فرآیندی است که در آن زوج کروموزوم به تبادل مواد ژنتیکی قبل از جدا شدن دو شاخه از هم می پردازند. این تیم دریافتند که در حاملگی سن بالا این فرآیند نوترکیبی خیلی منظم نیست و ممکن است موجب غیرطبیعی شدن تعداد کروموزم ها در سلول های جنسی شود و یا موجب بازچینی رشته های کروموزمی بزرگتر شود.

سقط جنین

با بالا رفتن سن مادر خطر سقط جنین بتدریج زیاد می شود. نایبو اندرسون و همکاران دریافتند که خطر سقط جنین در مادران 20 تا 24 ساله حدود 9/8 درصد است، اما این خطر برای زنان حامله بالای 45 سال به 7/74 درصد می رسد. تصور می شود که کاهش کیفیت تخمک مادر مسئول بالاتر بودن نرخ سقط جنین است.

مرده زایی (جنین مرده)

احتمال مرده زایی در زنان حامله سن بالا از زنان جوانتر بیشتر است. هوانگ و همکاران در یک بازنگری نظامدار که در ژورنال پزشکی کانادا چاپ شده است، نوشته اند: خطر مرده زایی (جنین مرده) در زن حامله سن بالا بین 2/1 تا 23/2 برابر بیشتر از مادران جوان است. جولی و همکاران 385120 زن حامله را در انگلستان بررسی کردند و معلوم شد که نرخ مرده زایی در زنان 18 تا 34 ساله 7/4 در هزار است و این نرخ در زنان 35 و 40 ساله 1/6 نوزاد مرده در هر 1000 تولد است در حالی که این نرخ در زنان حامله 40 ساله و بالاتر حدود 1/8 در هر هزار زایمان است.

علاوه بر این، ردی و همکاران در مطالعه خود دریافتند که نرخ مرده زایی در زنانی که اول زا هستند نسبت به زنان چندزا بیشتر است و این ریسک در زنان اول زای 35 ساله و بالاتر حتی بیشتر است.

به زنان 35 ساله و مسن تر که حامله هستند اغلب توصیه می شود که با نزدیک شدن به زمان زایمان تحت القای زایمان قرار گیرند زیرا با بالا رفتن سن حاملگی خطر مرگ داخل رحمی جنین و زاییدن نوزاد مرده افزایش می یابد. ردی و همکاران نشان دادند که یکی از هر 1000 زن بالای 35 سال در هفته های 39 و 40 حاملگی مرده زایی خواهند داشت، در حالی که این خطر در زنان 35 تا 39 سال 4/1 در 1000 و در زنان 40 ساله یا مسن تر 2 مرده زایی در هر 1000 زایمان است.

در حال حاضر دلیل افزایش نرخ مرده زایی با بالا رفتن سن حاملگی و نزدیک شدن به زمان زایمان (ترم) هنوز نامشخص است.

سایر خطرات تعویق انداختن حاملگی

جولی و همکاران عوارض حاملگی را بین زنان 34-18 ساله با زنان 40-35 ساله و 40 ساله یا بالاتر مقایسه کردند و در یافتند که عوارض حاملگی و مرده زایی با بالارفتن سن مادر حامله اندکی افزایش می یابد.

برآیند زایمان از قبیل زایمان سزارین اورژانسی و خونریزی پس از زایمان با بالا رفتن سن مادر افزایش می یابد.

محققان نشان داده اند که ریسک دیابت حاملگی، جفت نابجا، وضعیت قرارگیری ته جنین، زایمان سزارین اورژانسی، خونریزی پس از زایمان، تولد زودرس، کم بودن وزن نوزاد و زیاد بودن وزن نوزاد در زمان تولد همگی با بالاتر رفتن سن مادر افزایش می یابد. همانطور که جکبسون و همکارانش دریافتند که ریسک مرگ و میر مادر حین زایمان با بالا رفتن سن افزایش می یابد.

کورشی در مطالعه خود که در کنفرانس انجمن بین المللی سکته آمریکا در سال 2016 ارائه شد، گزارش کردند زنانی که در سن 40 یا بالاتر حامله می شوند در مقایسه با زنان جوان در خطر بالاتر سکته ایکسمیک، سکته خونریزی دهنده، حمله قلبی و مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی هستند.

کورشی همچنین می گوید: ما می دانستیم که زنان مسن تر نسبت به زنان جوان مشکلات سلامتی بیشتری را در دوران حاملگی تجربه می کنند. اما حالا می دانیم که عواقب حاملگی در سن بالا به دوره بعد از حاملگی و سالهای بعدی عمر زن کشیده می شود و احتمال سکته زنانی که در سن بالا حامله شده اند در دوره یائسگی بیشتر از زنانی است که در سن جوانتر حامله شده اند.

چرا زنانی که در سن بالای 35 زایمان می کنند، مشکلات سلامتی و زایمان بیشتری دارند؟

مقاله اخیر پاتل و همکاران که سال 2017 در ژورنال فیزیولوژی منتشر شد مشخص کرد که بروز عوارض زایمان در زنانی که بالای 35 سالگی حامله می شوند افزایش می یابد. این محققان که در دانشگاه کینگ لندن کار می کنند بر روی مدل موش انجام شد و نشان داد که سن مادر بر ساختمان رحم تاثیر دارد.

در گروهی از موش ها که دارای ساختاری شبیه زنان بالای 35 ساله بودند، ویژگی انقباض عضلانی رحم مختل شده، نسبت به اکسی توسین (هورمونی که موجب انقباض رحم در حین زایمان می شود) حساسیت کمتری داشته و تعداد میتوکندری ها (کارخانه تولید انرژی سلول عضله) کاهش می یابد و همگی حاکی از آن است که عضلات رحم نمی توانند بطور مناسب منقبض شوند. علاوه بر این، محققان دریافتند که تغییرات سیگنال رسانی پروژسترون که در حین زایمان رخ می دهد، در سن بالا با تاخیر انجام می شود.

دکتر راشل ام. تریب که سرپرست این تیم تحقیق در دانشگاه کینگ لندن می باشد، گفت: تحقیقات ما نشان می دهد که تغییرات کلیدی در عملکرد فیزیولوژیک و سلولی رحم با بالا رفتن سن مادر رخ می دهد که حاصل آن اختلال عملکرد رحم در حین زایمان است. وی می گوید: زمانبندی زایمان و پیشرفت بچه زایی با سن مادر ارتباط مستقیم دارد و سن بالا می تواند موجب عوارضی در حین زایمان شود.

بالا بودن سن مادر حامله مسئول کم بودن وزن تولد و زایمان زودرس نیست

بچه هایی که در زمان تولد وزن کمی دارند اغلب مشکلات تنفسی، شناختی و عصبی بالاتری دارند در حالی که بچه هایی که زودتر دنیا می آیند (زایمان زودرس) بیشتر مشکلات قلبی، آسیب مغزی، اختلالات ریوی و تاخیر رشد دارند.

مطالعات قبلی نشان داده بود که ریسک تولد کم وزن (زیر 5/2 کیلوگرم) و زایمان زودرس (قبل از هفته 37 حاملگی) در زنان 35 ساله و بالاتر بیشتر است. اما تحقیقات اخیر نشان داده است که سن مادر علت این مسئله نیست.

این تحقیقات نشان داده است که علت این مسئله سن مادر نیست، بلکه رفتارها و سبک زندگی است که بیشتر در زنان حامله سن بالا دیده می شود. احتمالا عواملی در این مسئله دخیل است که ناشی از مشکلات باروری، نتیجه بد زایمان، استرس والدین و رفتارهای ناسالم و غیربهداشتی است.

در یک تحقیق اپیدمیولوژیک توسط بارکلی و همکاران مشخص شد که علت این مسئله سن بالای مادر در زمان حاملگی نیست بلکه شرایط زندگی مادر و انتخاب های رفتاری است که برای این سن مهمتر است.

کسانی که تصمیم می گیرند دیر بچه دار شوند بایستی کاهش قدرت باروری و افزایش خطر سقط جنین و عوارض زایمان را در تصمیم گیری خود در نظر بگیرند. مرده زایی این روزها کم شده است اما هنوز در مادران سن بالا شایع است، بخصوص در چند هفته آخر دوران حاملگی احتمال مرگ داخل رحمی جنین افزایش می یابد.

گرچه باید اعتراف کرد که والد شدن در سن 35 سالگی یا بالاتر مزایایی هم دارد مثلا در مطالعه تریلینگزگارد و سومر مشخص شد که بچه های متولد شده از مادران بالای 35 سال دارای مشکلات رفتاری، اجتماعی و عاطفی کمتری هستند. بارکلی و همکاران گزارش کردند که بچه های متولد شده از مادران سن بالا سالمتر، بلند قدتر بوده و تحصیلات عالیه دارند.

اما مزایای زایمان در سن بالا به ریسک های آن نمی چربد و کسانی که تمایل دارند در سنین بالا حامله شوند و اولین بچه خود را بعد از 35 سالگی بدنیا بیاورند، بایستی دیدگاه متفاوتی به حاملگی داشته و مسائل مهم زیادی را در نظر داشته باشند، از جمله حاملگی تحت نظر یک متخصص زنان و زایمان.

منابع

1. Haddow JE, Prenatal screening for open neural tube defects, Down’s syndrome, and other major fetal disorders, Seminars in Perinatology, 1990; 14(6):488-503.
2. Campbell, CL. et al. Escape from crossover interference increases with maternal age. Nat. Commun. 6:6260 doi: 10.1038/ncomms7260 (2015)
3. Nybo Andersen AM, Wohlfahrt J, Christens P, Olsen J, Melbye M. Maternal age and fetal loss: population based register linkage study. BMJ. 2000;320(7251):1708-12.
4. Huang L, Sauve R, Birkett N, Fergusson D, van Walraven C. Maternal age and risk of stillbirth: a systematic review. CMAJ. 2008;178(2):165-72.
5. Jolly M., Sebire N., Harris J., Robinson S., Regan L.; The risks associated with pregnancy in women aged 35 years or older, Human Reproduction, Volume 15, Issue 11, 1 November 2000, Pages 2433–2437, https://doi.org/10.1093/humrep/15.11.2433.
6. Reddy UM, Ko CW, Willinger M.; Maternal age and the risk of stillbirth throughout pregnancy in the United States, American Journal of Obstetrics and Gynecology, 2006, 195(3): 764-770, https://doi.org/10.1016/j.ajog.2006.06.019.
7. Jacobsson B, Ladfors L, Milsom I. Advanced maternal age and adverse perinatal outcome. Obstet Gynecol. 2004 Oct;104(4):727-33. PubMed PMID: 15458893.
8. Qureshi AI, Saeed O, Malik AA, et al. Pregnancy in Advanced Age Increases the Risk of Hemorrhagic Stroke in Post-menopausal Women, Analysis of Women’s Health Initiative Study, 2016, 47(1): Abstract WMP50.
9. Patel, R. , Moffatt, J. D., Mourmoura, E. , Demaison, L. , Seed, P. T., Poston, L. and Tribe, R. M. (2017), Effect of reproductive ageing on pregnant mouse uterus and cervix. J Physiol, 595: 2065-2084. doi:10.1113/JP273350
10. Tea Trillingsgaard & Dion Sommer (2018) Associations between older maternal age, use of sanctions, and children’s socio-emotional development through 7, 11, and 15 years, European Journal of Developmental Psychology, 15:2, 141-155, DOI: 10.1080/17405629.2016.1266248
11. Barclay, K. and Myrskylä, M. (2016), Advanced Maternal Age and Offspring Outcomes: Reproductive Aging and Counterbalancing Period Trends. Population and Development Review, 42: 69-94. doi:10.1111/j.1728-4457.2016.00105.x